Nếu tính toán một cách chính xác thì tất cả “những yếu tố ngoại biên” này
phải được tính trong chi phí của sản phẩm. Khi đó, những hàng hóa và dịch
vụ gắn liền với sự “sạch sẽ” này cũng đồng thời là những mặt hàng rẻ nhất.
Người tiêu dùng cần phải trả thêm một khoản cho những sản phẩm gây ảnh
hưởng tới môi trường và xã hội; giá thành sản phẩm sẽ bao gồm cả chi phí
khắc phục thiệt hại. Trong một nền kinh tế thị trường “tự do” đúng nghĩa,
những chi phí thực này phải được để ý tới, phải bao gồm những chi phí này.
Nhưng thực tế không như vậy. Tại sao ư? Bởi vì các công ty kế toán không
bị ép buộc phải tuân theo những nguyên tắc kế toán hợp lý, minh bạch mà
chỉ cần giữ vững những nguyên tắc mà luật pháp yêu cầu. Và như chúng ta
đã biết, nhưng quy định này lại được thảo ra bởi những chính trị gia lệ
thuộc hoàn toàn vào “tập đoàn trị”.
Các công ty ngày nay có quyền lợi như mọi cá nhân nhưng lại chẳng phải
chịu bất kỳ trách nhiệm nào. Thực tế họ được cấp giấy phép để ngang nhiên
cướp giật. Xét từ góc độ kinh tế học, dường như chẳng thể tìm ra từ nào để
thay thế cho việc làm này. Họ cướp bóc của người nghèo và thế hệ tương
lai để làm lợi cho những kẻ giàu có.
Khi tôi tham gia vào các cuộc hội thảo và suy nghĩ kỹ hơn về những vấn đề
này, tôi nhận ra hai điều quan trọng. Thứ nhất, chúng ta phải kiên quyết tiến
hành những thay đổi cơ bản trong nội bộ các công ty. Thứ hai, chúng ta
phải thuyết phục mọi người rằng chúng ta có thể biến tất cả điều này thành
hiện thực. Trong thời đại này, chiến thắng nào sẽ mang tầm vóc của Bunker
Hill, Trenton hay Saratoga? Đâu là điểm đòn bẩy mang đến cho chúng ta
niềm hy vọng?
Tôi đã tìm ra câu trả lời trong một loạt các bài viết trên tạp chí tôi mang
theo trên chuyến bay đến San Francisco vào các ngày tháng 10 đó – ngày
tôi được biết tất cả lá mùa thu của vùng New England sẽ có nguy cơ biến
mất. Và vì rất nhiều nguyên nhân, ngày hôm đó đã trở thành một điểm mốc
quan trọng trong cuộc đời tôi.
