chinh phục, săn bắn hay chặt củi, và làm nhiều công việc tương tự như thế,
còn người phụ nữ thường là người nói dừng lại khi chúng ta đã hoàn thành
công việc của mình”.
Cuộc nói chuyện này gợi cho tôi nhớ tới những người Shuar ở vùng
Amazon. Họ tin rằng đàn ông và phụ nữ đều bình đẳng, nhưng lại có những
vai trò khác nhau. Người đàn ông giết động vật để lấy thịt, đốn củi để làm
chất đốt và chiến đấu với những người đàn ông khác. Còn nhiệm vụ của
người phụ nữ là nuôi dạy con cái, làm việc đồng áng, giữ lửa trong gia đình
và giữ một vai trò vô cùng quan trọng là nói cho người đàn ông biết khi nào
họ nên dừng lại. Người Shuar giải thích rằng, nếu không có người phụ nữ
kiểm soát, đàn ông sẽ săn bắn và đốn củi ngay cả khi họ đã có đủ thịt và củi
đốt. Khi những thành viên của bộ tộc Shuar tới Mỹ, họ bàng hoàng khi thấy
thiên nhiên bị phá hủy, đâu đâu cũng thấy những con đường cao tốc, những
thành phố và trung tâm mua sắm. Họ hỏi tôi: “Điều gì xảy ra với phụ nữ
vậy? Tại sao họ không kiểm soát đàn ông? Tại sao lúc nào họ cũng muốn
mua hết thứ này đến thứ khác?”.
Thật không tưởng tượng nổi khi một bộ tộc nằm sâu trong rừng rậm
Amazon và những người dân du mục trên đỉnh Himalaya lại có cách nghĩ
giống nhau đến vậy. Trên đường trở về Lhasa, tôi luôn nghĩ rằng có thể hai
nhóm người này tiêu biểu cho những giá trị con người thực sự và rằng để
thay đổi thế giới, tất cả những gì chúng ta cần làm là cân bằng vai trò giữa
người đàn ông và phụ nữ. Nếu các tập đoàn trị mang tính đàn ông và họ chỉ
quan tâm đẩy mạnh sức tiêu dùng thì “tất cả những gì chúng ta phải làm” sẽ
không ít chút nào; tuy nhiên, việc xác định được nó sẽ khiến nhiệm vụ của
chúng ta bớt khó khăn đi rất nhiều. Thực tế quan trọng là cấu trúc tập đoàn
trị chủ yếu dựa vào thứ bậc của người đàn ông và sức mạnh của nó tập
trung vào những người đồng ý với quan điểm lối sống thiên về vật chất là
điều “bình thường”. Tôi nhận ra rằng, cả đàn ông và phụ nữ đều mắc chứng
nghiện mua sắm. Tổng thống Mỹ có ý gì khi thuyết phục các công dân của
mình đi mua sắm để giảm stress, ủng hộ cho nền kinh tế và chống lại những
kẻ khủng bố sau sự kiện ngày 11 tháng 9. Ngay cả tại Tây Tạng, những
