nơi khác nữa; nhưng bệnh dịch hạch với quy mô và số người tử vong đến
mức ấy chưa từng được nhắc đến ở bất kỳ đâu. Ngay từ đầu các thầy thuốc
đã chẳng giúp được gì, vì họ mù tịt về biện pháp thích hợp để chữa trị bệnh
dịch này, bản thân các thầy thuốc cũng chết như ngả rạ vì họ thường xuyên
đến thăm người bệnh nhất; bất kể một thuật nào khác của con người cùng
chẳng thành công gì hơn y thuật. Kêu cầu trong các đền thờ, bói toán và
những điều tương tự thảy đều cho thấy là không hiệu nghiệm như nhau, cho
đến khi bản chất lấn át của thảm họa này cuối cùng đã đặt dấu chấm hết cho
tất cả những nỗ lực đó.
Nghe đồn rằng thoạt đầu từ những vùng miền của Ethiopia bên trên Ai
Cập, rồi từ đó nó tràn xuống Ai Cập và Libya và vào hầu khắp xứ sở của
Nhà vua
. Đột ngột ập xuống Athens, trước tiên nó tấn công dân chúng ở
Piraeus – đó là duyên cớ mà họ đồn rằng người Peloponnese đã đầu độc các
hồ chứa nước, vì nơi ấy lúc bấy giờ vẫn chưa có giếng – và sau đó xuất hiện
ở thượng thành
, khi cái chết xảy ra ngày một thường xuyên hơn. Mọi suy
đoán về xuất xứ và nguyên nhân của bệnh dịch này, nếu có thể tìm ra được
nguyên nhân đủ để sinh ra một sự xáo động ghê gớm đến thế, tôi xin nhường
lời cho những tác giả khác, dù là chuyên nghiệp hay nghiệp dư; về phần
mình, tôi sẽ chỉ ghi chép lại trạng thái tự nhiên của nó, và mô tả các triệu
chứng mà biết đâu nhờ đó nó có thể được một nhà nghiên cứu nhận diện,
nếu có khi nào nó bùng phát thêm lần nữa. Tôi có thể làm việc này tốt hơn
cả, bởi chính tôi đã mắc phải bệnh dịch này, và đã quan sát quá trình diễn
biến của nó trong trường hợp của những người khác.
Cái năm ấy sau này được thừa nhận là một năm miễn dịch chưa từng thấy
với các căn bệnh khác; và một số ít ca bệnh khác đã xảy ra trước đó cuối
cùng đều dẫn đến bệnh dịch này. Mặc dù trong phần lớn các trường hợp
không có nguyên nhân nào rõ rệt, nhưng người đang khỏe mạnh bỗng bất
thình lình bị tấn công bởi cơn sốt nóng hầm hập trong đầu, và cặp mắt tấy đỏ
lên, những bộ phận bên trong như họng hoặc lưỡi bắt đầu xuất huyết và hơi
thở tỏa ra một mùi hôi hám bất thường. Tiếp theo những triệu chứng này là
hắt hơi và khản giọng, sau đó cơn đau sẽ sớm lan xuống ngực, và gây ho
