ra để mà đạt được mục đích đó; mà điều chắc chắn là sự hưởng thụ hiện
thời, và tất cả những gì góp phần vào đó, vừa là danh giá vừa thiết thực. Sự
kính sợ thần linh hay luật lệ của con người đều chẳng thể kiềm chế được họ.
Vì đối với các thần linh họ cho rằng dù họ tôn thờ hay không cũng chẳng
khác gì, như họ thấy thì tất cả mọi người đều đang chết dần mòn như nhau;
và đối với luật lệ, chẳng một ai hy vọng còn sống để bị đưa ra xét xử vì tội
lỗi của mình, trái lại mỗi người đều cảm thấy rằng một bản án còn nghiệt
ngã hơn rất nhiều đã được tuyên cho họ và đang lơ lửng trên đầu họ, và
trước khi nó giáng xuống thì hưởng thụ cuộc đời một chút đâu có gì là quá
đáng.
Bản chất của tai họa này là thế, và nó đã đè nặng lên dân Athens; cái chết
hoành hành bên trong thành và địch tàn phá ở bên ngoài thành. Một trong
những điều mà họ nhớ ra khi lâm vào cảnh khốn cùng đó là, rất tự nhiên
thôi, lời sấm mà những người già nói rằng đã được truyền từ trước đó rất
lâu: “Một cuộc chiến tranh với người Doris sẽ đến và đi cùng với nó là cái
chết.” Vì thế đã nảy ra một cuộc tranh luận về việc liệu có phải cái đói mà
không phải là cái chết là từ được viết trong câu sấm này hay không; nhưng
vào lúc này, dĩ nhiên nó được quyết định thiên về từ cái chết; vì dân chúng
thấy điều họ nhớ lại trùng khớp với những thống khổ mà họ đang phải chịu.
Tuy vậy, tôi lại nghĩ rằng sau này nếu có khi nào một cuộc chiến tranh Doris
khác lại đến với chúng ta, và nạn đói sẽ xảy ra kèm theo nó, thì lời sấm
truyền ấy chắc chắn sẽ được diễn giải theo từ cái đói. Cũng có lời sấm
truyền cho người Lacedaemon mà hiện giờ vẫn còn được những người biết
về nó nhắc lại. Khi họ hỏi vị thần ấy
xem họ có nên khai chiến không, ngài
đã trả lời rằng nếu họ dồn sức mạnh của họ vào cuộc chiến, thì chiến thắng
sẽ thuộc về họ, và chính ngài sẽ đứng về phía họ. Với lời sấm này thì các sự
kiện được cho là trùng khớp. Vì bệnh dịch đã bùng phát ngay khi quân
Peloponnese xâm lược Atttica, nhưng nó chưa bao giờ thâm nhập vào đất
Peloponnese (hoặc ít nhất là ở mức độ không đáng để nhận ra), nó đã thực
hiện những cuộc tàn phá kinh khủng nhất tại Athens, và sau Athens là tại
các trấn khác đông dân nhất. Chuyện về bệnh dịch này là như vậy.
