Cùng trong mùa hạ đó, Hagnon con trai của Nicias, và Cleopompus con
trai của Clinias, là các tướng đồng chỉ huy với Pericles, cất đạo quân mà
Pericles vừa mới dùng xong đi chinh phạt dân Chalcis ở mạn Thrace và
Potidaea, nơi vẫn đang bị vây hãm. Vừa đến nơi, họ liền đưa những cỗ máy
công thành của họ lên để đánh thành Potidaea, và cố chiếm nó bằng mọi
cách, nhưng đã chẳng chiếm được thành mà bất kỳ việc gì khác cũng chẳng
nên công trạng gì cho xứng với sự chuẩn bị của họ. Do bệnh dịch cũng tấn
công họ cả ở nơi này, và tàn hại đến nỗi khiến họ hoàn toàn tê liệt, ngay cả
những chiến binh khỏe mạnh từ cuộc viễn chinh lần trước cũng bị lây bệnh
dịch này từ binh lính của Hagnon; trong khi đó Phormio và một ngàn sáu
trăm quân mà ông ta chỉ huy đã thoát được bệnh dịch vì không còn ở vùng
lân cận Chalcidice nữa. Kết cục là Hagnon cùng với các chiến thuyền của
mình trở về Athens, tổn thất một ngàn và năm mươi quân trong số bốn ngàn
bộ binh hạng nặng trong khoảng bốn mươi ngày; dù vậy quân lính đóng ở đó
từ trước vẫn ở lại xứ ấy và tiếp tục cuộc vây hãm Potidaea.
Sau cuộc xâm lăng thứ hai của Peloponnese, đã có một sự thay đổi bao
trùm lên tinh thần người Athens. Đất đai của họ đến lúc đó đã bị tàn phá hai
lần; và cả chiến tranh lẫn bệnh dịch đã cùng lúc đè nặng lên họ. Họ bắt đầu
chỉ trích Pericles một cách gay gắt, vì ông là người khơi ra cuộc chiến tranh
này và là căn nguyên của mọi nỗi bất hạnh họ phải chịu, và họ tha thiết
mong muốn giảng hòa với Lacedaemon, và trên thực tế đã phái những sứ giả
sang bên đó, nhưng những sứ giả này đã không thành công với sứ mệnh của
mình. Nỗi tuyệt vọng của họ lúc này đã tràn đầy và trút cả lên Pericles. Khi
ông thấy họ giận sôi vì tình thế hiện tại đã đổi chiều và hành động đúng như
mình đã tiên liệu, ông bèn triệu tập một cuộc hội nghị công dân, vì ông vẫn
đương chức tướng quân (đừng quên điều đó), với mục đích kép là khôi phục
lòng tin và lái họ ra khỏi những cơn giận dữ này sang một tâm trạng bình
tĩnh và hy vọng hơn. Thế nên ông bước lên và nói những lời sau:
“Chẳng phải là tôi không chuẩn bị đối phó với sự phẫn nộ mà tôi vẫn
đang là đối tượng, khi tôi biết rõ nguyên cớ của nó; tôi đã triệu tập cuộc
