LỊCH SỬ CHIẾN TRANH PELOPONNESE - Trang 157

không nên đánh liều tiết lộ vào lúc này, nếu không vì sự thất vọng phi
lý mà tôi đang thấy quanh mình. Có lẽ các vị nghĩ rằng đế chế của các
vị chỉ vươn đến những đồng minh của mình, nhưng tôi sẽ công bố sự
thật cho các vị hay. Có thể thấy phạm vi hoạt động gồm hai phần, trên
bộ và trên biển. Các vị toàn quyền bá chủ ở toàn bộ một trong hai phần
đó, không chỉ giới hạn ở phạm vi các vị đang sử dụng trong hiện tại,
mà còn mở rộng tới bất kể phạm vi nào xa hơn nữa mà các vị thấy hợp
ý: nói tóm lại, nguồn lực hải quân của các vị đã đến mức tàu thuyền của
các vị có thể đi bất kỳ đâu chúng muốn, mà ngay cả Nhà vua hay bất kỳ
dân tộc nào khác trên trái đất này cũng không thể ngăn cản chúng được.
Vậy nên dù các vị có nghĩ rằng mất đi quyền sử dụng đất đai nhà cửa
của các vị là một tổn thất vô cùng lớn lao, thì các vị vẫn phải thấy rằng
quyền lực này là một thứ khác xa; và thay vì băn khoăn lo lắng về đất
đai nhà cửa đó, các vị thực sự chỉ nên coi chúng như những khu vườn
và những công trình phụ trợ khác tô điểm cho một cơ ngơi rất lớn, và
nếu đem so sánh thì chúng chẳng nghĩa lý gì. Các vị cũng cần biết rằng
nền tự do mà các vị gắng công gìn giữ sẽ dễ dàng đem trở lại cho chúng
ta những gì chúng ta đã mất; trái lại, một khi đã khom lưng quỳ gối thì
ngay cả những gì các vị đang có sẽ dần dần tuột mất khỏi tay các vị.
Cha anh các vị đã có được những tài sản này chẳng phải từ tay người
khác mà tự tay mình làm nên, thế nên họ đã không để tuột mất những
gì họ đã phải nhọc nhằn vất vả mới có được, mà trao lại nguyên vẹn
cho các vị; và về mặt này chí ít các vị cũng phải chứng tỏ bản thân
mình không thua kém họ, nên nhớ rằng để mất thứ gì mà ta đã có được
còn đáng hổ thẹn hơn là không kiếm được thứ ấy, và các vị phải đương
đầu với những kẻ thù của mình không chỉ với tinh thần can đảm mà còn
với thái độ khinh khi. Quả thực sự thiếu hiểu biết, thiếu từng trải có thể
truyền lòng tự tin vào lồng ngực một kẻ thậm chí là hèn nhát, nhưng
thái độ khinh khi là đặc quyền của những người, giống như chúng ta, tự
tin bởi hiểu rõ tính ưu việt của họ so với địch thủ. Và khi các cơ hội
ngang bằng như nhau, sự hiểu biết làm tăng thêm lòng dũng cảm bằng
thái độ khinh thường tất yếu, tín nhiệm của nó không được đặt vào hy