mà hãy nghĩ xem chúng đã có thể làm những gì nếu chiến thắng các
người, đặc biệt khi chúng là những kẻ gây hấn. Chính chúng là kẻ làm
hại lân bang của mình mà không có lý do, là kẻ truy đuổi nạn nhân của
mình cho đến chết, vì mối nguy mà chúng thấy trước nếu để kẻ thù
sống sót; bởi đối tượng của một sự xâm hại cố ý nếu thoát được thì còn
nguy hiểm hơn là một kẻ thù không phải chịu sự xâm hại như thế để mà
oán trách. Do đó, đừng phản bội lại chính mình, mà hãy nhớ lại thời
điểm khổ ải gần đây nhất và tầm quan trọng bậc nhất mà lúc đó các
người gán cho việc triệt hạ chúng; và bây giờ đến lượt chúng hãy bắt
chúng trả giá, mà đừng nhân nhượng với sự nhu nhược hiện thời hoặc
quên mối nguy hiểm đã một lần lơ lửng trên đầu các người. Hãy trừng
phạt chúng như chúng đáng phải vậy, và dạy cho các đồng minh khác
của các người bằng một ví dụ kinh động rằng hình phạt cho sự nổi loạn
là cái chết. Hãy để bọn họ chỉ một lần hiểu được điều này và các người
sẽ không phải thường xuyên bỏ bê những kẻ thù của mình trong khi
bận đánh nhau với các xứ đồng minh của mình.”
Đó là những lời của Cleon. Sau ông ta thì Diodotus con trai của Eucrates,
người đã cất tiếng nói mạnh mẽ nhất ở hội nghị công dân lần trước để phản
đối việc diệt dân Mytilene, đã bước lên và nói như sau:
“Tôi không trách cứ những người đã mở lại vụ án dân Mytilene, tôi
cũng không tán thành những lời phản đối mà chúng ta vừa nghe chống
lại việc những vấn đề quan trọng phải được tranh luận nhiều lần. Tôi
nghĩ rằng hai điều đối lập nhất với việc bàn bạc thảo luận thấu đáo là
nóng vội và giận dữ; nóng vội thường đi đôi với mất khôn, giận dữ đi
đôi với lỗ mãng và thiển cận. Về cái lập luận rằng lời nói không được
phép là điều diễn giải cho hành động, người sử dụng lập luận này hẳn
phải là kẻ hoặc mất trí hoặc vụ lợi: là kẻ mất trí nếu anh ta tin rằng có
thể luận giải cái tương lai bất định bằng bất cứ một phương tiện nào
khác; là vụ lợi nếu như, khi mong muốn thực hiện một biện pháp đáng
