với tâm trạng tức giận hiện thời của các người đối với Mytilene hơn,
nhưng không phải chúng ta đang ở trong một phiên toà công lý, mà là
trong một hội nghị chính trị; và vấn đề ở đây không phải là công lý, mà
là làm sao để biến dân Mytilene thành đắc dụng cho Athens.
Dĩ nhiên các cộng đồng đã ban hành hình phạt tử hình đối với nhiều
tội còn nhẹ hơn tội này nhiều; nhưng hy vọng vẫn cứ dẫn người ta đến
chỗ mạo hiểm, và không ai dấn thân vào nguy hiểm mà không có niềm
tin trong lòng rằng anh ta sẽ thành công với mưu đồ của mình. Cũng
vậy, có bao giờ một thành bang nổi loạn mà không tin rằng nó sở hữu
hoặc nội tại hoặc trong các xứ liên minh với nó những nguồn lực đủ
cho công cuộc đó? Tất cả, các thành bang và các cá nhân, giống nhau ở
chỗ đều có khuynh hướng dễ bị sai lầm, và không có luật lệ để ngăn
chặn họ; hay vì sao người ta đã phải lục lọi toàn bộ danh mục các hình
phạt hầu tìm ra các điều luật để bảo vệ họ khỏi những kẻ thủ ác? Có thể
là trong những thời kỳ sơ khai các hình phạt cho những tội nặng nhất ít
nghiêm khắc hơn, và có thể là, khi những hình phạt này bị coi thường,
dần dà mới đi đến hình phạt tử hình cho hầu hết các trường hợp phạm
tội, mà rồi chính hình phạt này lại cũng bị coi thường giống như thế.
Hoặc về sau một số phương cách để khủng bố còn ghê gớm hơn hình
phạt này phải được tìm ra, hoặc phải thừa nhận rằng sự kiềm chế này là
vô ích; và rằng chừng nào nghèo đói còn cho người ta lòng can đảm tất
yếu, hoặc chất đầy trong họ cái tham vọng gắn liền với sự xấc xược và
ngạo mạn, và những cảnh đời khác vẫn còn phải chịu sự áp chế của
niềm đam mê mạnh mẽ và nguy hiểm nào đó, thì chừng đó sẽ không
bao giờ thiếu cái động lực đẩy người ta vào nguy hiểm. Cũng vẫn là hy
vọng và lòng tham, một thứ dẫn dắt và thứ kia đi theo, một thứ âm mưu
liều thử và thứ kia gợi ý khả năng thành công, sẽ gây ra sự huỷ hoại
rộng khắp nhất, và mặc dù là các nhân tố không thấy được, chúng còn
mạnh hơn nhiều so với những mối nguy thấy được. Vận may cũng
mạnh mẽ trợ lực cho ảo tưởng và, bởi sự trợ giúp bất ngờ mà đôi khi
vận may đem lại, nó cám dỗ người ta mạo hiểm bằng những phương
tiện thiếu thốn, sơ sài; và điều này đặc biệt đúng với các cộng đồng, bởi
