thấy mình đột nhiên phải đương đầu với nhu cầu cấp thiết; nhưng chiến
tranh lấy đi mất nguồn cung thoải mái cho những nhu cầu hằng ngày, và nó
chứng tỏ mình là một chủ nhân khắc nghiệt đến độ đẩy phẩm cách của hầu
hết mọi người xuống ngang hàng với mức tài sản của họ. Như vậy cách
mạng đã tiến triển theo con đường tự nhiên của nó từ thành bang này sang
thành bang khác, và những nơi nó đến sau cùng, vì đã nghe được những gì
người ta làm trước đó, đã đẩy những sáng tạo tinh vi của họ lên một tầm còn
cao hơn thế rất nhiều, như họ đã thể hiện ở những mưu mô xảo quyệt và
những cuộc trả thù tàn bạo của mình. Ngôn từ đã phải cởi bỏ ý nghĩa thông
thường của chúng để khoác lấy những ý nghĩa mà lúc này người ta gán cho
chúng. Tính táo bạo khinh suất thành ra lại được coi là lòng dũng cảm của
một đồng minh trung thành; tính e dè cẩn trọng bị coi là ẩn chứa sự hèn
nhát; sự khiêm tốn là cái lốt che đậy tính nhu nhược; khả năng nhìn thấy mọi
mặt của một vấn đề là không đủ năng lực hành động trên bất kỳ mặt nào.
Bạo lực điên cuồng mới xứng với tố chất nam nhi; mưu mô cẩn trọng là
phương cách tự vệ chính đáng. Kẻ chủ trương những biện pháp cực đoan
luôn đáng tin cậy; kẻ đối lập với anh ta bị coi là đáng ngờ. Thành công trong
một âm mưu tức là có đầu óc sắc bén, đoán trước được một âm mưu tức là
đầu óc còn sắc bén hơn thế nữa; nhưng cố gắng phòng xa lại liên can đến
hoặc định ly khai phe phái hoặc sợ hãi kẻ thù của mình.
Tóm lại, ngăn chặn trước một tội ác sắp xảy ra hay gợi ý gây tội ác ở nơi
chưa có tội ác đều đã được hoan nghênh như nhau đến nỗi ngay cả quan hệ
máu mủ ruột rà đã trở nên nhạt nhẽo hơn quan hệ phe phái, do sự sẵn sàng
cao độ của những kẻ liên kết với nhau bởi phe phái dám làm tất thảy mọi
việc mà chẳng phải e ngại gì; bởi những mối liên kết như vậy đã không có ý
định hướng đến những điều tốt đẹp do các thể chế đã được xác lập mang lại
mà được hình thành từ tham vọng lật đổ các thể chế đó; và lòng tin tưởng
lẫn nhau của các thành viên trong những phe phái đó chẳng dựa trên bất kỳ
một giáo luật nào mà đúng hơn là dựa trên sự đồng lõa phạm tội. Những đề
xuất đúng đắn của một đối thủ gặp phải sự đề phòng đầy ghen tị của đối thủ
kia mạnh hơn mà không gặp được sự tin tưởng hào hiệp. Trả thù cũng được
trọng vọng hơn tự vệ. Những lời tuyên thệ giảng hoà, được bên này hoặc
