trong hai dân tộc, mà bởi sự thèm khát những tài nguyên giá trị ở
Sicily, là của cải chung của tất cả chúng ta. Điều này được minh chứng
bằng việc Athens tiếp nhận lời mời của dân Chalcis: một đồng minh
chưa từng giúp đỡ bất kể là gì cho chúng mà lại lập tức nhận được từ
chúng hầu như còn nhiều hơn là hiệp ước liên minh ấy cho phép được
nhận. Việc người Athens ấp ủ tham vọng này và thi hành sách lược này
là việc hoàn toàn có thể thông cảm được; tôi không trách những kẻ
mong muốn thống trị, mà trách những kẻ quá sốt sắng làm nô dịch. Bản
tính con người thích thống trị những kẻ thần phục mình cũng như thích
kháng cự lại những kẻ gây hấn với mình; tính này không kém phần cố
hữu hơn tính kia. Trong khi đó, tất thảy những ai nhìn thấy những nguy
cơ này và từ chối chuẩn bị đối phó với chúng một cách đúng mực, hoặc
những ai đến đây mà không quả quyết rằng trách nhiệm hàng đầu của
chúng ta là liên kết lại để rũ sạch mối hiểm hoạ chung, thì họ đã nhẩm
rồi đó. Cách nhanh nhất để rũ bỏ hiểm hoạ là lập lại hoà bình giữa
chúng ta với nhau; bởi quân Athens đang uy hiếp chúng ta chẳng phải
từ xứ sở của chúng, mà từ xứ sở của những kẻ đã mời chúng đến đây.
Theo cách này hoà bình sẽ kết thúc những tranh chấp của chúng ta một
cách êm thẩm thay vì chiến tranh dẫn đến chiến tranh liên miên; và
những vị khách kia đến đầy mà khẩu phật tâm xà thì sẽ phải ra đi vì lý
do chính đáng mà không kiếm chác được gì hết.
Để đối phó với quân Athens, những lợi thế to lớn nhường ấy đã được
chứng minh là luôn đi kèm với một sách lược khôn ngoan. Ngoài điểm
này ra, đứng trước sự đồng lòng nhất trí của tất cả mọi người rằng hoà
bình là điều may mắn hàng đầu, sao chúng ta có thể tư chối lập lại hoà
bình giữa chúng ta với nhau; hoặc chẳng lẽ các vị lại không nghĩ rằng
những gì tốt đẹp mà các vị hiện có sẽ được bảo toàn và những nỗi đau
mà các vị đang than phiền sẽ được chữa lành bằng hoà bình thì tốt hơn
là bằng chiến tranh hay sao; rằng hoà bình hàm chứa những danh dự và
vinh quang mà lại ít nguy hiểm hơn, chưa kể đến rất nhiều may mắn
khác mà người ta có thể liệt kê ra rất dài, đối lại với những bất hạnh của
chiến tranh cũng nhiều chẳng kém gì thế hay sao? Những cân nhắc suy
