với chúng tôi hết lần này đến lần khác, và chưa bao giờ quá quắt như
khi Epidamnus – một thành bang lệ thuộc của chúng tôi đang lâm cảnh
tai ương lúc chúng tôi đến cứu viện còn họ thì đã chẳng làm bất kỳ điều
gì cần thiết để ngăn ngừa tai ương đó – bị họ chiếm và hiện thời đang
bị giam hãm bởi lực lượng vũ trang của họ.
Về cái cớ mà họ vin vào rằng họ mong muốn vấn đề này trước hết
phải được đệ trình lên trọng tài phân xử, thì hiển nhiên một thách thức
từ bên đang an toàn ở cương vị bề trên là không đáng tin cậy, mà chỉ có
thể tin cậy được từ bên mà trước khi cầu viện đến vũ khí, trong lời nói
cũng như trong hành động, đã đặt mình ngang hàng với đối phương.
Trong trường hợp của họ, không phải là trước khi họ vây hãm nơi đó,
mà là sau khi rốt cuộc họ cũng hiểu ra rằng chúng tôi không dễ dàng
cam chịu điều đó, thì họ mới nghĩ đến cái cụm từ ‘trọng tài phân xử’
sáo rỗng ấy. Và chưa thỏa mãn với hành vi sai trái của chính mình ở đó,
giờ họ chường mặt ra đây yêu cầu các ngài tham gia với họ không phải
vào một liên minh mà vào một tội ác, và thu nạp họ bất chấp họ đang là
kẻ địch của chúng tôi. Nhưng đúng ra họ đã phải đề nghị các ngài vào
lúc họ đang vững như bàn thạch, chứ không phải vào lúc mà chúng tôi
bị đối xử sai trái và họ thì đang lâm nguy; cũng không phải vào lúc mà
các ngài định chấp nhận chia sẻ sự bảo hộ của mình với những kẻ mà
chưa bao giờ chấp nhận chia sẻ quyền lực của họ với các ngài, và sắp
sửa phải cùng với họ chia đều chịu sự trách cứ từ phía chúng tôi vì
những tội lỗi của họ mà các ngài không hề nhúng tay vào. Không, lẽ ra
họ đã phải chia sẻ quyền lực của họ với các ngài trước khi họ yêu cầu
các ngài chia sẻ cơ đồ của mình với họ.
Như vậy sự thật về mối bất bình mà chúng tôi tới đây để bày tỏ, và
tính tham tàn hung bạo của kẻ địch của chúng tôi đều đã được minh
chứng. Nhưng các ngài vẫn cần phải biết rằng tại sao các ngài không
thể thu nạp họ một cách chính đáng được. Có thể đúng là một trong
những điều khoản của hiệp ước quy định rằng bất kỳ một bang nào, mà
tên của bang đó không có trong danh sách cũng sẽ có quyền kết đồng
minh với bất kỳ bên nào nó muốn. Nhưng hiệp ước này không dành
