tuyệt đối không xảy ra vào thời chúng ta, bằng cách tranh thủ các
người, quần chúng nhân dân, và bằng cách trừng trị những kẻ chủ mưu
trong những âm mưu như vậy, không chỉ khi chúng bị bắt quả tang,
thực chẳng dễ gì mà bắt được, mà còn vì những gì chúng mong muốn
dù không có khả năng để thực hiện; vì cần phải trừng phạt một kẻ địch
không chỉ vì những gì hắn đang làm, mà còn phải trừng phạt vì những
gì hắn định làm từ trong trứng nước, nếu không thế thì người lơi lỏng
đề phòng trước nhất cũng sẽ là người phải gánh chịu hậu quả trước
nhất. Tôi cũng sẽ khiển trách, theo dõi, và thi thoảng cảnh cáo vài
người – theo tôi đây là cách hiệu quả nhất, để lái chúng ra khỏi những
con đường tội lỗi của chúng. Và rốt cục, như tôi thường vẫn hỏi, các
người muốn gì, hỡi những người trẻ tuổi? Các người muốn nắm quyền
hành ngay lập tức ư? Luật pháp ngăn cấm điều đó, một điều luật được
ban hành vì các người chưa thành tài chứ không nhằm hạ thấp các
người khi các người đã thành tài. Và tạm thời các người có thể chưa
được bình đẳng trước pháp luật với đa số dân chúng! Nhưng lẽ công
bằng ở đâu khi mà những công dân của cùng một thành bang lại bị coi
là không xứng có cùng một loại đặc quyền?
Có lẽ người ta sẽ nói rằng dân chủ chẳng phải là sáng suốt cũng
không công bằng, và rằng những người sở hữu tài sản cũng là những
người thích hợp nhất để cai trị. Tôi thì nói rằng trái lại, thứ nhất là từ
demos
, hay nhân dân, bao gồm toàn bộ một thành bang, mà chính thể
oligarchy chỉ là một bộ phận; thứ hai là nếu những người giám hộ tài
sản công tốt nhất là người giàu có và những nhà cố vấn giỏi nhất là
người thông thái, thì không ai có thể lắng nghe và quyết định tốt bằng
dân chúng; và rằng tất cả những con người tài năng này, nói riêng và
nói chung, đều có vị trí xứng đáng của họ trong một nền dân chủ.
Nhưng một chính thể oligarchy thảy cho dân chúng cái phần nguy hiểm
lẽ ra nó phải cùng chia sẻ, và không thoả mãn với phần lợi lộc lớn nhất
mà chiếm lấy và giữ riêng cho mình tất cả mọi lợi lộc; và đây chính là
cái mà những kẻ quyền thế và bọn thanh niên trong số các người khao
khát, nhưng ở một thành bang lớn thì không thể nào có được.
