LỊCH SỬ CHIẾN TRANH PELOPONNESE - Trang 59

cứ ai để chỉ ra lầm lỗi của một lân bang, đặc biệt khi chúng tôi nhìn vào
sự đối lập gay gắt giữa hai tính cách dân tộc; sự đối lập đó, trong chừng
mực mà chúng tôi thấy, các vị hầu như không nhận thấy, các vị chưa
bao giờ cân nhắc xem các vị sẽ đương đầu với những kẻ địch loại nào ở
phía Athens, những kẻ địch khác biệt một cách hoàn toàn và cực đoan
đến thế với các vị. Người Athens say mê sự đổi mới, và các mưu đồ
của họ có đặc trưng là sự quyền biến trong dự định cũng như khi thực
hiện; còn các vị thì lại được trời phú cho cái tính giữ chặt lấy những gì
các vị đã đạt được, đồng thời hoàn toàn thiếu đi sự sáng tạo, và khi
buộc phải hành động thì các vị lại không bao giờ tiến đủ xa. Lại nữa,
người Athens có tính thích phiêu lưu mạo hiểm vượt quá khả năng bản
thân, và táo bạo liều lĩnh vượt quá óc suy xét của mình, và họ lạc quan
khi lâm vào cảnh hiểm nghèo; tính các vị thì ít nỗ lực hơn mức khả
năng của các vị cho phép, hồ nghi ngay cả trong những việc mà óc
phán đoán của các vị thừa nhận, và tưởng rằng trong nguy hiểm không
hề có lối thoát. Hơn nữa, ở họ có một sự sốt sắng ngược lại với sự trì
hoãn phía các vị; họ không bao giờ ru rú ở nhà, các vị không bao giờ
rời quê xứ: vì họ hy vọng mở rộng những gì đã kiếm được bằng việc
vắng mặt, các vị thì lại lo sợ việc bước chân ra đi sẽ gây nguy hiểm cho
những gì các vị bỏ lại phía sau. Họ nhanh chóng tiếp tục sau thành
công, và không vội thoái lui trước một nghịch cảnh. Họ không tiếc thân
mình vì tổ quốc; họ hết sức dè sẻn trí tuệ của mình để còn cống hiến
cho đất nước. Một kế hoạch không được thực hiện với họ là một mất
mát đích thực, một nhiệm vụ thành công là một thất bại tương đối. Sự
thiếu hụt bởi một nhiệm vụ thất bại nhanh chóng được bù đắp lại bằng
những hy vọng mới; vì chỉ riêng họ có quyền gọi một thứ còn đang hy
vọng là một thứ đã đạt được, với tốc độ hành động ngay khi vừa quyết
định của họ. Vì vậy họ cặm cụi kéo cả chuỗi ngày trong cuộc đời mình
qua khó khăn và nguy hiểm, với rất ít cơ hội để hưởng thụ, luôn luôn
bận bịu kiếm được thêm: ý tưởng duy nhất về một kỳ nghỉ của họ là
làm những gì mà dịp đó đòi hỏi, và đối với họ bận bịu một cách nhọc
nhằn lại ít bất hạnh hơn sự yên bình của một cuộc sống trầm lặng. Để