miêu tả tính cách họ một cách vắn tắt, người ta có thể nói một cách
chân xác rằng họ được sinh ra trên đời này không để chính họ được
nghỉ ngơi cũng không để cho những người khác được ngơi nghỉ.
Athens, địch thủ của các vị, là thế đấy. Vậy mà, hỡi người
Lacedaemon, các vị vẫn trì hoãn, và không thấy rằng hòa bình sẽ ở lại
dài lâu nhất với những người lo sao thể hiện quyết tâm không đầu hàng
trước bất công của mình chứ không phải với những kẻ chỉ lo sử dụng
quyền lực của mình sao cho đúng. Ngược lại, lý tưởng của các vị về
quan hệ sòng phẳng lại dựa trên nguyên tắc mà, nếu các vị không làm
tổn hại đến người khác, thì các vị sẽ chẳng cần đánh liều vận may của
mình để ngăn chặn người khác làm tổn hại mình. Các vị ắt hẳn đã
không thể thành công bằng chính sách này thậm chí là với một lân bang
giống như mình; nhưng trong thời điểm hiện nay, như chúng tôi vừa chỉ
ra, những thói quen của các vị là lạc hậu so với người Athens. Đó là
quy luật, trong nghệ thuật thế nào thì trong chính trị cũng vậy, rằng
những tiến bộ luôn thắng thế; và mặc dù những tập tục bất di bất dịch
có thể là điều tốt nhất cho các cộng đồng dân cư yên bình, nhu cầu
hành động liên tục chắc hẳn vẫn phải đi kèm với sự cải thiện liên tục về
phương pháp. Vì vậy sự thật là kinh nghiệm dồi dào của người Athens
đã đưa họ tiến xa hơn các vị trên con đường của sự đổi mới.
Ít ra là hãy chấm dứt sự trì hoãn của các vị từ đây. Trước mắt, hãy
giúp đỡ những đồng minh của các vị và nhất là Potidaea, như các vị đã
hứa, bằng cách lập tức xâm lược Attica, và đừng hy sinh bạn bè cùng
thân tộc cho những kẻ thù tàn độc nhất của họ, và đẩy tất cả những dân
còn lại trong số chúng tôi trong cơn tuyệt vọng phải liên minh với một
nơi nào đó khác. Một bước đi như vậy sẽ không bị chỉ trích bởi các
Thần đã chứng cho lời nguyện thệ của chúng ta, hoặc bởi những người
đã chứng kiến những lời thề ấy. Việc vi phạm một hiệp ước không thể
quy tội cho những dân bị ruồng bỏ buộc họ phải tìm kiếm các mối quan
hệ mới, mà phải quy tội cho thế lực đã không hỗ trợ đồng minh của
mình. Chỉ cần các vị hành động, chúng tôi sẽ đứng về phía các vị; sẽ là
trái lẽ nếu chúng tôi thay đổi, và chúng ta sẽ chẳng bao giờ gặp được
