lãnh đạo cuộc chiến chống quân Ba Tư. Không chỉ đời sống riêng ở quê
xứ các vị chịu sự điều chỉnh của các luật lệ và các thể chế không phù
hợp với luật lệ và thể chế của các xứ khác, mà công dân của các vị ở
ngoại bang cũng hành xử không dựa trên những luật lệ ấy cũng chẳng
dựa trên những luật lệ đã được các bang còn lại của Hy Lạp công nhận.
Vậy thì hãy dành thêm thời gian để tìm ra cách giải quyết của mình,
bởi vì vấn đế này là vô cùng quan trọng; và đừng bị thuyết phục bởi
những ý kiến và lời phàn nàn của những kẻ khác để chuốc lấy rắc rối
cho chính mình, mà hãy cân nhắc đến ảnh hưởng cực kỳ to lớn của tai
họa trong chiến tranh trước khi các vị tham gia vào đó. Khi chiến tranh
kéo dài, nó thường trở thành một trò may rủi, những may rủi mà không
ai trong chúng ta được miễn, và kết quả của nó là ta phải mạo hiểm
trong bóng tối. Một sai lầm phổ biến là khi bước vào chiến tranh mà bắt
đầu từ mục đích sai lầm, cứ lâm trận trước đã, và chờ tai họa đến rồi
mới đem vấn đề ra bàn. Nhưng chúng tôi thì tuyệt nhiên chưa sai lầm
đến mức ấy, và theo chỗ chúng tôi nhận thấy thì cả các vị cũng vậy; do
đó, trong khi vẫn còn có cơ hội cho cả hai phía chúng ta để lựa chọn
đúng, chúng tôi yêu cầu các vị không hủy bỏ hòa ước, hay vi phạm
những lời thế của các vị, mà giải quyết các mối bất đồng của chúng ta
bằng cách đưa ra trọng tài phần xử theo thỏa thuận của chúng ta. Bằng
không chúng tôi xin lấy các thần linh đã nghe những lời thề của chúng
ta làm chứng, và nếu các vị bắt đầu hành động thù địch, dù các vị lựa
chọn bất cứ phương hướng hành động nào, chúng tôi sẽ cố gắng không
chậm trễ đẩy lùi các vị.”
Lời lẽ của người Athens là như vậy. Người Lacedaemon sau khi đã nghe
những khiếu nại của các đồng minh chống lại người Athens, và những lời
biện giải của người Athens, bèn lui cả vào, thương nghị về vấn đề đang đặt
ra trước họ. Đa số ý kiến đều đưa đến cùng một kết luận: người Athens đã
gây hấn một cách công khai, và phải tuyên chiến ngay lập tức. Nhưng
