chữ Tranquillità của Ý, ấy là chưa nói đến việc chữ An còn có nhiều nghĩa,
nếu thêm các dấu
.
Trên đây là một số nhận xét về tiếng Việt của mấy Linh mục Dòng
Tên truyền giáo tại Việt Nam cách đây trên ba thế kỷ. Nhữhg nhận xét đó
tuy đơn giản, nhưng cũng chứng tỏ sự quan tâm của các ông về tiếng Việt.
Chính nhờ những nhận xét ấy và nhiều nhận xét khác, mà các ông cùng với
một số Linh mục Âu châu khác cũng sống ở Việt Nam thời đó và sự cộng
tác của các Thày giảng Việt Nam, đã đóng góp kẻ nhiều người ít vào việc
thành lập chữ viết của chúng ta ngày nay.
Bây giờ trong chương liền đây, chúng tôi cũng đứng về phương
diện lịch sử bàn tới sự thành hình chữ quốc ngữ vào giai đoạn đầu tiên, tức
là từ 1620 đến 1648. Về vấn đề này tuy đã có một số nhà nghiên cứu nhắc
qua tới
, nhưng chúng tôi muốn dành hẳn một chương để trình bày nhiều
tài liệu mới khám phá được, hầu góp phần nào vào công việc quan trọng
này.