Chiuua : Chúa.
Tài liệu viết tay năm 1625 của Đắc Lộ
Ngày 16-6-1625, Đắc Lộ viết một bức thư bằng chữ Bồ Đào Nha,
gửi cho L.m. Nuno Mascarenhas, Phụ tá Bề Trên Cả Dòng Tên vùng Bồ
Đào Nha
trình bày việc ông từ Áo Môn đến Đàng Trong bị nguy hiểm
(bão) ở gần đảo Hải Nam, về sự tiến triển cuộc truyền giáo ở đây, về việc
học tiếng Việt, về vấn đề mở cuộc truyền giáo ở Đàng Ngoài và ông xin
lãnh trách nhiệm thực hiện công việc này. Bức thư dài gần hai trang giấy,
viết trong khổ 15,50 X 23 cm.
Trong thư tác giả phiên âm hai địa danh Hải Nam và Đông Kinh
(Đàng Ngoài) là Ainão, Tunquim, Tunquin, ngoài ra không còn chữ nào có
dáng vẻ là chữ quốc ngữ như ba chữ trên đây. Nên nhớ rằng vào tháng 6-
1625, Đắc Lộ đã tạm nói được tiếng Việt
.
Tài liệu viết tay năm 1626 của Gaspar Luis
Trên đây chúng ta đã có dịp bàn đến một tài liệu viết tay của Gaspar
Luis năm 1621, nhưng lúc đó ông chưa đặt chân tới Đàng Trong. Trái lại
khi Gaspar Luis soạn tập tài liệu này là lúc ông đã ở Đàng Trong được hơn
một năm, bởi vì ông viết tại Nước Mặn ngày 1-1-1626. Chúng ta biết
Gaspar Luis từ Áo Môn đi Đàng Trong cùng một chuyến tầu với Đắc Lộ và
5 Linh mục khác vào tháng 12-1624
. Ông phải rời bỏ Đàng Trong hoàn
toàn vào năm 1639, lúc Chúa Nguyễn Phúc Lan ra lệnh trục xuất tất cả các
nhà truyền giáo khỏi xứ.
Tài liệu là một bản tường trình hàng năm
viết bằng La văn gửi cho
L.m. Bề trên Cả Dòng Tên Mutio Vitelleschi ở La Mã, dài 15 tờ, tức 30
trang, nhưng tác giả chỉ viết 29 trang, cỡ chữ vừa phải trong khổ 13 x 20,50
