ĐẮC LỘ CHO XUẤT BẢN HAI SÁCH QUỐC
NGỮ
Sau khi sơ lược việc Đắc Lộ học tiếng Việt với L.m. Francisco de
Pina, người Bồ Đào Nha và với em nhỏ Raphaël Rhodes, bây giờ chúng ta
bàn đến việc ông soạn thảo và cho xuất bản hai sách quốc ngữ đầu tiên :
Dictionarivm annamiticvm, Lvsitanvm, et latinvm, ope Sacrae
Congregationis de Progaganda Fide in Lvcem editvm ab Alexandro de
Rhodes è Societate Iesv, ejusdemque Sacrae Congregationis Missionario
Apostolico, Roma, 1651, in-4°
Cathechismvs pro iis, que volunt suscipere Baptismvm, in Octo dies
diuisus. Phép giảng tám ngày cho kẻ muấn chịu phép rửa tọi, ma běào đạo
thánh đức Chúa blời. Ope Sacrae Congregationis de Propaganda Fide in
lucem editus. Ab Alesxandro de Rhodes è Societate Iesv, ejusdemque
Sacrae Congregationis Missionario Apostolico, Roma, 1651, in-4°
Thời gian soạn thảo, hình thức và nội dung
Trước hết chúng ta thử coi hai sách này được soạn thảo thời kỳ nào
? Theo nhận xét của chúng tôi, hai cuốn sách này được viết tại Áo Môn
khoảng từ 1636 đến 1645. Sở dĩ chúng tôi đặt vào thời gian trên, vì cách
ghi chữ Việt trong hai cuốn sách kể là đúng khá so với lối viết ngày nay. Ta
thấy năm 1636 Đắc lộ viết chữ quốc ngữ còn sai về dấu, nhất là đặt các từ
ngữ liền nhau. Do đó, nếu Đắc Lộ đã viết khá đúng như hai cuốn trên đây
thì ít nhất phải là sau năm 1636.
Chúng tôi thiết nghĩ, sở dĩ Đắc Lộ viết chữ quốc ngữ được như vậy,
phần lớn nhờ hai cuốn tự điển của Gaspar d’Amaral và Antonio Barbosa,
