lừa hoang. Tay nó chống lại mọi người. Tay mọi người chống lại nó.”
nhưng không có định kiến: mỗi nhân vật trở nên tràn đầy sức sống từ các
câu chuyện.
Đáng chú ý hơn cả là sự quan tâm dành cho phụ nữ với vai trò dẫn dắt mà
họ thường đảm nhiệm, sự sống động, hấp dẫn và sức mạnh cảm xúc nơi họ.
Sarah, vợ của Abraham, là người đầu tiên trong lịch sử được ghi nhận đã
cười. Khi về già, được cho là sẽ mang thai đứa con trai mình hằng mong
muốn, bà không tin vào điều đó nhưng “cười trong bụng, tự nghĩ: Mình đã
xác xơ ra rồi còn chi cái chuyện tòm tem cho mình, vả ông nhà mình già
rồi.” (Sáng thế ký 18:12): tiếng cười của bà vừa đắng vừa ngọt, buồn bã,
mỉa mai, thậm chí hoài nghi, một điềm báo cho rất nhiều tiếng cười của
người Do Thái trong suốt thời gian dài. Tuy nhiên, khi người con trai Isaac
chào đời, “Sara nói: Thiên Chúa đã làm cho tôi cười được. Ai ai nghe biết
sẽ cười tôi” - và tiếng cười của bà thật vui vẻ và chiến thắng, truyền sự vui
sướng của bà tới chúng ta qua khoảng cách bốn thiên niên kỷ. Rồi có câu
chuyện về việc Isaac, một người đàn ông hiền lành và trầm tư, vô cùng yêu
quý Sarah mẹ mình, tìm kiếm một người vợ thay thế mẹ - Rebecca rụt rè
nhút nhát nhưng nhân hậu và đáng yêu; và đây là câu chuyện đầu tiên trong
Kinh Thánh làm chúng ta cảm động. Còn thú vị hơn nữa, tuy không hẳn từ
thời tổ phụ, là Sách Ruth, mô tả tình thương mến, tận tụy giữa hai người
phụ nữ đau buồn và cô đơn: Naomi và con dâu Ruth. Cảm xúc của họ được
truyền tải thật nhẹ nhàng và trung thành đến nỗi bản năng làm người ta phải
tin ngay rằng một người phụ nữ đã chép lại cảm xúc đó. Chắc chắn, Bài ca
của Deborah, tức Chương 5 trong Sách Thủ lĩnh, với rất nhiều hình ảnh nữ
tính và minh chứng thắng lợi cho sức mạnh và lòng can đảm của nữ giới,
hẳn phải là tác phẩm đầy cảm xúc của một người phụ nữ. Tuy nhiên, rõ
ràng qua các bằng chứng ở đây thì đó là một trong những phần sớm nhất
của Kinh Thánh được viết ra, và dường như nó đã có được hình dạng như
hiện tại từ trước năm 1200 TCN.
Nhưng tư liệu Kinh Thánh đầu tiên này
là minh chứng cho vai trò sáng tạo của phụ nữ trong việc định hình xã hội
