Cho dù Moses lấy tư tưởng của mình ở đâu đi nữa, cho dù đó là tôn giáo
hay pháp luật (và tất nhiên, hai tư tưởng này không thể tách bạch trong đầu
ông), thì nơi đó chắc chắn không phải Ai Cập. Quả thực, tác phẩm của
Moses có thể được coi là một sự bác bỏ hoàn toàn mọi thứ mà Ai Cập cổ
đại ủng hộ. Như với sự di cư của Abraham từ Ur và Haran đến Canaan,
chúng ta không thể giả định rằng cuộc đào thoát của người Do Thái khỏi Ai
Cập hoàn toàn do động cơ kinh tế. Đây không chỉ là một cuộc đào thoát
khỏi khó khăn. Trên thực tế có gợi ý trong Kinh Thánh rằng những khó
khăn họ gặp phải là có thể chịu được; người của Moses thường thèm khát
“nồi thịt của Ai Cập.” Cuộc sống ở Ai Cập, trong suốt thiên niên kỷ 2 TCN,
(nhìn chung) thoải mái hơn so với ở bất kỳ nơi nào khác ở Cận Đông cổ
đại. Động cơ bỏ đi là động cơ chính trị, chắc chắn vậy. Người Do Thái ở Ai
Cập là một nhóm thiểu số lớn và rắc rối, một cộng đồng đang phát triển.
Mở đầu cuộc đào thoát, pharaoh nói “với dân của ông” rằng người Do Thái
đang trở nên “đông đảo và hùng hậu hơn ta. Nào! Ta phải khôn mưu với nó,
kẻo nó sinh sôi.”
Nỗi sợ của người Ai Cập với người Do Thái là động cơ
chính để họ đàn áp người Do Thái, sự đàn áp được thiết kế dành riêng cho
việc giảm số lượng người Do Thái. Chế độ nô lệ pharaoh, theo một cách
nguy hiểm, là một bản phác hoạ xa xôi chương trình lao động-nô lệ của
Hitler và thậm chí cả Holocaust
của ông ta nữa: có những tương đồng thật
đáng buồn.
Như vậy Xuất hành là một hành vi ly khai và kháng cự chính trị; nhưng
trên hết nó cũng là một hành vi tôn giáo. Vì người Do Thái khác biệt, và
được người Ai Cập coi là khác biệt và sợ sự khác biệt đó, chính xác là bởi
họ phản đối tất thảy các vua chúa Ai Cập kỳ quặc và nhiều nhan nhản, và
toàn bộ tinh thần tâm linh Ai Cập, mà theo cách riêng của nó thì cũng mãnh
liệt và lan tỏa như tín ngưỡng Israel buổi bình minh. Cùng lúc Abraham
cảm thấy rằng tín ngưỡng ở Ur đã chạm ngõ cụt, người Do Thái và người
lãnh đạo Moses của họ nhìn thấy rõ hơn những người còn lại, thấy thế giới
đức tin và tập tục tín ngưỡng Ai Cập thật ngột ngạt, không thể chịu được,
kinh khủng và xấu xa. Rời khỏi Ai Cập là thoát khỏi không chỉ chế độ nô
