Ambrôsiô, vị giám mục của Milan. Dù được tấn phong làm giám mục của
Hippo, Bắc Phi, Thánh Augustine vẫn sống như một đan sĩ và đã đặt ra quy
tắc đan viện cho các đan sĩ mà người sống chung với họ. Lối sống kỷ luật
này đã giúp Thánh Augustine, qua quyền năng của Thiên Chúa, trở nên một
văn sĩ có ảnh hưởng lớn trong lịch sử Giáo Hội. Người viết cuốn Tự Thú
(Confessions), những nhận định về Kinh Thánh, những văn bản chống với
bè phái Donatist và lạc giáo Pelagianis, các luận án thần học vĩ đại (như
cuốn On The Trinity), và sau cùng những nhận định xác đáng về sự tương
giao giữa Giáo Hội và trần thế, cuốn The City of God.
Thế kỷ thứ tư là thế kỷ của sự khủng hoảng cũng như sự vĩ đại cho
Giáo Hội Công Giáo. Năm 381, Theodosius tuyên bố Kitô Giáo là tôn giáo
chính thức duy nhất của Ðế Quốc Rôma và ông muốn chấm dứt ngoại giáo.
Số người theo Kitô Giáo vút cao và đưa đến vấn đề là nhiều người gia nhập
Giáo Hội chỉ vì lợi ích chính trị. Bây giờ, làm người Kitô thì dễ dàng và
thoải mái hơn người ngoại giáo, hoặc tín đồ của bất cứ tôn giáo nào khác.
Ðiều này đưa đến một thử thách mới cho Giáo Hội. Mặc dù bài vở giáo lý
căn bản cho người tân tòng đã được hình thành cách đầy đủ bởi các giám
mục, như Thánh Cyril ở Giêrusalem, nhưng các bài giảng Chúa Nhật
thường kéo dài từ ba đến bốn tiếng đồng hồ để dạy bảo làn sóng người tân
tòng.
Vào năm 343, Công Ðồng Sardica trao toàn quyền của giáo hội Tây
Phương cho vị giám mục Rôma là đức giáo hoàng, và quyết định này được
Hoàng Ðế Gratian xác nhận năm 378. Ðức Giáo Hoàng Damasus tuyên bố
rằng quyền bính của đức giáo hoàng thực sự không do bởi một công đồng
hay một hoàng đế nhưng bởi chính Thiên Chúa qua mệnh lệnh của Người
ban cho Thánh Phêrô (Mt 16:18). Ðể hỗ trợ cho thẩm quyền của đức giáo
hoàng, Thánh Ambrôsiô đồng ý rằng “Ngai tòa Phêrô ở đâu, thì Giáo Hội
ở đó”. Thánh Giêrôme viết cho Ðức Giáo Hoàng Damasus:
Tôi không theo bất cứ nhà lãnh đạo nào khác ngoại trừ Ðức Kitô, và do đó tôi vẫn muốn hiệp thông với người trong Giáo
Hội, đó là, với ngai toà Thánh Phêrô. Tôi biết, Giáo Hội được thành lập trên tảng đá này.
