gắng canh tân Giáo Hội trước cả Luther và đã đạt được ít nhiều thành công.
Ðức Hồng Y Jimenes de Cisceros, vị lãnh đạo Công Giáo Tây Ban Nha từ
1495-1517, đã đem lại nhiều cải tổ trong Giáo Hội Công Giáo Tây Ban
Nha. Ở Ý, tổ chức Hội Dòng Về Tình Yêu Thiên Chúa, được thành lập ở
Genoa năm 1497, là một hội đoàn do giáo dân tổ chức để nên thánh và
phục vụ tha nhân. Những người Công Giáo như Erasmus ở Rotterdam và
John Colet ở Anh đã công khai lên tiếng, than thở về sự suy đồi tâm linh
của Giáo Hội Công Giáo. Công Ðồng Latêranô V đã phê chuẩn nhiều sắc
lệnh cải tổ.
Tuy nhiên, nhiều người Công Giáo, kể cả đức giáo hoàng, đã không
coi trọng việc cải tổ Giáo Hội cho đến khi các cuộc cải cách Tin Lành bùng
nổ một cách táo bạo và tách khỏi sự hiệp nhất với Giáo Hội Công Giáo.
Một hậu quả tích cực của Cải Cách Tin Lành là nó đã làm phát sinh các nỗ
lực cải tổ và canh tân một cách cần mẫn trong lòng Giáo Hội Công Giáo.
Mặc dù người Công Giáo không thể đồng ý rằng việc chia cắt Giáo Hội của
Ðức Giêsu là chính đáng, (và do đó cực lực chống đối các nhà cải cách Tin
Lành), các nhà lãnh đạo và giáo dân Công Giáo trong thế kỷ mười sáu nhận
thức rằng họ phải sám hối vì đã thất bại trong việc cải tổ. Họ bắt đầu tha
thiết canh tân trong lòng Giáo Hội.
1. Canh Tân Qua Các Dòng Tu
Cuộc Cải Cách Công Giáo được phát động bởi việc thành lập các dòng tu
và tổ chức mới, cũng như việc cải tổ các dòng hiện có. Một trong những
quan tâm chính yếu của cuộc cải cách Công Giáo là việc tìm kiếm hàng
giáo sĩ thánh thiện, hăng say và sống độc thân để dẫn dắt Giáo Hội trong sự
canh tân. Dòng dẫn đầu là Dòng Tên, được sáng lập bởi Thánh I-Nhã ở
Loyola năm 1534 và được đức giáo hoàng công nhận vào năm 1539. I-Nhã
là một quân nhân Tây Ban Nha bị thương chân trong cuộc chiến năm 1521.
Trong thời gian bình phục, I-Nhã đã đọc về cuộc đời Ðức Kitô và hạnh các
thánh, và điều ấy đã đem lại cho ngài một niềm vui lớn lao đến độ ngài
quyết định dành trọn cuộc đời để phục vụ Thiên Chúa trong Giáo Hội Công
