LỊCH SỬ KHẨN HOANG MIỀN NAM - Trang 106

Trước khi chiếm ba tỉnh miền Tây, nhà nước đã kêu gọi người Pháp nên
mua đất ruộng vì là dịch vụ có lời nhanh chóng, thí dụ như ruộng ở làng
Bình Lập (Tân An) vào 1865 mỗi mẫu (ha) đem lại lợi tức 140 quan mỗi
năm, nhưng bán chỉ có 100 quan mỗi mẫu. Thực dân tiên đoán : gạo xuất
cảng dễ và cao giá nên nhứt định giá ruộng sẽ tăng lên. Khi trước mỗi mẫu
đem lại lợi tức từ 30 đến 40 quan, nhưng từ khi hương cảng Sài Gòn mở
cho tàu buôn ngoại quốc vào, giá gạo tăng gấp bốn lần hồi đàng cựu.
Một trong những người Pháp lạc quan, táo bạo nhứt trong vụ làm ăn về
ruộng đất là Taillefer. Vốn là sĩ quan hải quân, từng tham gia chiến trận.
Ông ta xin phép nghỉ không ăn lương, dành thời giờ mà khai thác nông
nghiệp. Cha của Taillefer làm dân biểu bên Pháp, nhà giàu, có vườn nho.
Vào cuối 1864, Taillefer đệ trình với viên Tổng tham mưu quân đội viễn
chinh ở Sài Gòn một dự án. Bấy giờ là giai đoạn quân sự nên nhà binh nắm
rất nhiều quyền hạn. Taillefer muốn dẫn thủy nhập điền để làm ruộng mỗi
năm hai mùa, nhờ đó mà mức sản xuất lúa gạo sẽ tăng gấp đôi. Kinh Bảo
Định (nối từ chợ Tân An đến chợ Mỹ Tho, Vàm Cỏ Tây đến Tiền Giang)
có thể chọn làm địa điểm, kế hoạch tiến hành như sau :
— Đắp đập chận hai đầu kinh này, lấy nước ngọt tát lên ruộng, dùng 3 máy
chạy bằng hơi nước (mỗi máy 50 mã lực); chạy mỗi ngày 12 giờ là tát
được 486000 thước khối.
— Mỗi mẫu tây chỉ cần 1000 thước khối nước là đủ làm ruộng. Nếu trừ hao
nước bốc hơi là 10 phần trăm, cứ 10 ngày, máy chạy 1 lần là đủ. Ai có đất
hai bên bờ kinh thì cứ đào mương mà hứng nước vào ruộng, trả lại cho
công ty mỗi mẫu và mỗi mùa lúa là 100 quan.
— Việc tát nước vào mùa nắng giúp mỗi năm làm được hai mùa, nước dưới
rạch tát lên có sẵn phù sa là thứ phân quá tốt, dân khỏi tốn tiền mua phân
bón ruộng. Lần hồi sẽ khai thác thêm, áp dụng cách tát nước bằng máy này
khắp cánh đồng bao la giữa Cao Miên và Sài Gòn !
Thoạt tiên, kế hoạch được chú ý, nhà cầm quyền nhờ các viên tham biện
tìm thử ở Trảng Bàng, Tây Ninh hoặc Mỹ Tho một sở đất liền lạc rộng
khoảng 1000 mẫu để thực thi, nhưng tìm không ra.
Kế hoạch đẹp đẽ trên giấy tờ bị dẹp qua. Nhưng Taillefer không thối chí.