LỊCH SỬ KHẨN HOANG MIỀN NAM - Trang 143

lắm khi họ là người Pháp dốt nát (lính sơn—đá nghỉ dài hạn hoặc đã giải
ngũ). Lại còn những cặp—rằn bổn xứ chuyên nghề tuần tra với cây cù
ngoéo, có thể đánh đập dân chẳng khác nào mấy ông hương quản, cai tổng.
Điền Tây còn là nơi chứa chấp trộm cướp ; bọn này hành nghề ở địa
phương khác rồi trở về ẩn náu, làm ruộng cho có hình thức. Đôi khi, điền
Tây lại vô tình thâu nhận những chánh trị phạm, những tay phiến loạn bị
tập nã từ các tỉnh miền Tiền giang.
Mùa lúa chín thì chung quanh điền Tây việc canh phòng bố trí nghiêm nhặt
như một cơ sở quân sự. Bọn cặp—rằn đánh mỏ canh tuần ghe xuồng di
chuyển gần điền phải bị tra xét phiền phức. Mục đích là đề phòng bọn tá
điền “lưu” lúa ra ngoài bán trước lấy tiền xài riêng, rồi khi chủ điền tới
đong, tá điền nói gạt rằng ruộng thất mùa. Người trong điền muốn chở lúa
đem bán nơi khác hoặc cho bà con thì phải xin giấy chứng nhận là đã đóng
đủ địa tô rồi.
Nơi trạm kiểm soát, bọn cặp—rằn treo lá cờ to làm hiệu, tùy sở thích của
chủ điền mà cờ này màu đỏ hay màu trắng (bởi vậy dân địa phương căn cứ
vào màu cờ mà gọi là điền Tây Cờ đỏ, điền Tây Cờ trắng...).
Về mặt trị dân, vài tên chủ điền Tây hoặc cặp—rằng tỏ ra đầy đủ bản lĩnh,
thí dụ như họ dám hòa mình với dân Việt : ăn mắm, uống rượu đế, ăn thịt
chó, cỡi trâu kình (trâu đua). Có tay còn gian hùng hơn, rước thày về để
làm lễ tống ôn, tống gió, ăn lễ hạ điền, tụng kinh cầu cho quốc thái dân an
với dụng ý cầm giữ dân và phát triển mê tín, óc xôi thịt. Hoặc là ông Tây
chủ điền già nua lại mặc áo dài xanh, đội khăn đóng “cúc cung bái” khi
cúng đình thần, với chức vụ là đại hương cả.
Bọn chủ điền Pháp là thế lực khá mạnh, thường đưa ra nhiều yêu sách với
chánh phủ thuộc địa như đòi tham gia Hội đồng địa hạt để bàn bạc hằng
năm về giá biểu thuế khóa trong tỉnh. Trong một bài báo, J. Delpit đòi
được miễn thuế “bách thân phụ trội” đánh vào thuế điền vì thuế này do chủ
tỉnh đặt ra, tham khảo với Hội đồng địa hạt An Nam chớ chủ điền Pháp
không được hỏi ý kiến. J. Delpit bảo rằng thuế ấy chỉ dành cho người Việt
đóng mà thôi. Nhà nước thực dân nhận định rằng nếu đưa người Pháp vào
Hội đồng địa hạt thì quá đáng : đa số điền chủ Pháp không cư ngụ tại địa