LỊCH SỬ KHẨN HOANG MIỀN NAM - Trang 157

quát vào năm 1882 :
— Trong hiện tại, Bạc Liêu chưa ra gì nhưng trong tương lai sẽ nhanh
chóng trở nên thành phố lớn nhứt của Nam kỳ, sau Sài Gòn. Chỉ cần đào
một con kinh nối liền Bạc Liêu xuống Cà Mau và cất một cây cầu nối liền
hai bên bờ rạch Bạc Liêu. Cây cầu này giúp cho 6000 người qua lại mua
bán mỗi ngày.
Theo báo cáo trên thì giữa Bạc Liêu và Cà Mau là đồng cỏ bao la che kín
chân trời, không một bóng cây cao, cỏ mọc dày, rễ bám vào bùn. Mùa
nắng, cỏ vẫn không chết. Mùa mưa nước ngập, cỏ lên cao đến một mét
rưỡi. Trong đồng cỏ, ai muốn đi hướng nào thì đi, muỗi mòng vô số kể.
Mùa mưa, xuồng nhỏ tha hồ di chuyển nhưng ghe to thì phải đi theo con
đường con queo hơn, gọi là “đường láng”. Đường này đầy cỏ, khi di
chuyển phải có người phát cỏ ngã rạp xuống, cào sang một bên rồi đẩy ghe
trên khoảng đất vừa dọn trống trải ấy. Nếu gặp nơi cỏ quá rậm rạp, ghe chở
nặng chỉ di chuyển một ngày có một cây số. Viên tham biện đề nghị cho
đào con kinh Bạc Liêu Cà Mau rồi lấy đất đào ấy mà đắp đường lộ xe.
Đồng thời, ông ta cho biết là dân số không quá ít oi nếu kiểm tra lại kỹ
lưỡng hơn. Riêng về người Huê kiều ở phía Bạc Liêu trước kia khai 1900
người nay lại khai thêm 3000 người nữa cộng lại 4900 người, chưa kể một
số Huê kiều làm bạn chèo ghe hoặc ẩn náu ở ruộng muối.
Cũng trong năm 1882, dân bộ trong tỉnh phỏng chừng 2500 người (có thể
là 30000) tức là bằng số dân ở tỉnh Tây Ninh, cao hơn số dân Rạch Giá.
Diện tích toàn tỉnh là 810.000 mẫu tây, canh tác chừng 14.761 mẫu. Tổng
số thuế dự thâu năm 1882 là 36.183 đồng, trong đó tiền thâu to nhứt là thuế
thân của Huê kiều, kế đến là thuế điền 6.585 đồng, đến thuế thân của người
việt 4.792 đồng.
Chợ Bạc Liêu nằm trên địa phận làng Vĩnh Hương. Vùng ngoại ô ăn qua
các làng Vĩnh Hinh, An Trạch, Tân Hưng (năm 1890, nhập lại gọi là làng
Vĩnh Lợi, hương chức các làng An Trạch và Tân Hưng kêu nài vì trong tên
Vĩnh Lợi không có dấu vết tên làng của họ, đề nghị quan trên sửa Vĩnh Lợi
ra làng Tứ Hòa, nhưng không được chấp thuận). Từ năm 1873, đất làng
Vĩnh Hương đã đem ra đấu giá với giá một cắc hai xu một thước vuông.