LỊCH SỬ KHẨN HOANG MIỀN NAM - Trang 25

trị giá 7 tiền 30 đồng. Những năm dùng binh, số thuế và số thị túc phụ thu
vẫn không đủ để chi tiêu, nhà nước thu trước thuế năm tới. Về thuế ruộng,
mỗi năm nhà vua thâu hai kỳ.
Nhà nước giữ độc quyền mua những hóa hạng liên hệ tới nhu cầu quân sự
như kẽm, sắt, đồ đồng, diêm, lưu hoàng. Năm 1791, đặt thêm lệ về việc
khẩn hoang : sau khi khẩn, 3 năm mới thâu thuế, ai muốn khẩn thì nộp đơn
trong thời hạn ngắn là 20 ngày, quá thời gian ấy, đất hoang sẽ giao cho
quân sĩ cày cấy, dân không được giành nữa.
Lúa gạo đất Gia Định tích cực góp phần vào việc phản công của Nguyễn
ánh. năm 1795 và 1796, chở tiền gạo ở Gia Định ra trữ tại thành Diên
Khánh. Năm 1799 lúc ngài ra Quy Nhơn, quân lính lại chở thêm quân
lương, “chẳng hề thiếu thốn”. Năm 1802, sử chép là Gia Định đói lắm, ngài
sai quan trấn phát gạo kho cho dân mượn, cùng ra lịnh giảm thuế ruộng cho
tỉnh Gia Định. Phải chăng vì lúa gạo dùng vào việc quân quá nhiều ?
Tháng 2/1790, Nguyễn ánh cho xây thành Sài Gòn, theo hình bát quái (còn
có tên là Quy Thành) kiểu thành Vauban của Pháp (do Olivier de Puymanel
vẽ kiểu và coi xây cất). Đây là Gia Định kinh, Nguyễn ánh xem như kinh
đô của mình, với thái độ tự tin. Từ thành này có đắp quan lộ lên Biên Hòa,
và quan lộ xuống Trấn Định (Mỹ Tho) đến Cai Lậy, đường rộng 6 tầm, hai
bên đường có trồng cây mù u và cây mít là thứ cây thổ nghi.
Nguyễn ánh tự tin là phải. Bấy giờ lúa gạo Gia Định có nhiều, quân sĩ đang
thừa thắng, một số sĩ quan Pháp lại trực tiếp giúp đỡ. Ngài ra lịnh tấn công
Quy Nhơn lần thứ nhất (1790). Nguyễn Huệ băng hà, lại có cuộc tấn công
lần thứ hai, lần thứ ba để rồi năm 1801, đến Huế.
Về sau, năm 1814, vua Gia Long còn nhắc nhở : “Gia Định là nơi trung
hưng, ngày xưa chỉ có một đám đất và một toán quân mà khôi phục đất
cũ”. Nên nói thêm rằng đó là “đám đất” tuy diện tích nhỏ hẹp nhưng tốt,
gồm đất giồng và đất cù lao của Đồng Nai và Cửu Long, và toán quân
không quá đông đảo nhưng gồm toàn những nông phu đã chịu cực khẩn
hoang, đến khi đi lính cầm gươm rồi mà còn phải cày cấy, phải đóng thuế.
Đó là hình ảnh của Võ Tánh với 10000 quân ở vựa lúa Gò Công xin theo
chân ngài.