đinh, vì dân đinh có phần tăng, nên xin tăng thêm ngạch lính giản. Vua
xuống dụ rằng : Hạt ấy lâu nay mong được dìu dắt dạy dỗ, hộ khẩu mỗi
năm một tăng, nay lại nhân được thái bình nên cùng với dân nghỉ ngơi,
khiến cho cùng lo việc cày cấy, đào giếng mà an nghiệp, để dân chúng ngày
càng thêm đông đảo, thịnh vượng, hà tất phải xin thêm ngạch lính giản làm
chi. ý vua muốn nói tới việc xâm lăng của Xiêm mà vùng Châu Đốc hứng
chịu hậu quả nặng nề nhất, trong thời gian vừa qua...
Vài vấn đề nội an :
Loạn Lê Văn Khôi. Các vùng người Miên đông đảo
Tháng 7 năm 1832, Tả quân Lê Văn Duyệt, Tổng trấn Gia Định thành mất.
Vì có thù hằn lâu đời với Tả quân, vua Minh Mạng thừa cơ hội này đưa
toán vệ binh Minh Nghĩa về Quảng Ngãi. Sau khi chôn cất Tả quân xong,
vua Minh Mạng còn ra lịnh đưa cơ An Thuận về Kinh. Tháng 10 năm ấy,
Gia Định thành không còn là đơn vị quan trọng nữa. Vua bãi bỏ chế độ
Tổng trấn, tất cả đổi là tỉnh, trực thuộc vào triều đình Huế. Tháng 11 năm
ấy, vua cho nguyên Tổng đốc tỉnh Sơn Tây là Lê Đại Cương làm Tổng đốc
An Hà kiêm lãnh ấn Bảo hộ Chân Lạp.
Việc thuyên chuyển một viên chức từ Sơn Tây vào Nam không là điều lạ
nếu ta biết rõ chính sách của vua Minh Mạng là triệt hạ uy thế và nhân tâm
mà Tả quân Lê Văn Duyệt đã gây được ở kinh Vĩnh Tế do ngài đốc xuất
đào ra trong hoàn cảnh khó khăn. Tỉnh An Giang chánh thức thành hình
với hai phủ Tuy Biên và Tân Thành, năm 1835 lấy thêm đất Ba Thắc lập
thành phủ Ba Xuyên. An Giang chiếm trọn miền hữu ngạn của Hậu giang,
phía Bắc thì gồm luôn vùng Vĩnh an (Sa Đéc) cắt ra khỏi trấn Vĩnh Thanh
lúc trước.
Lê Văn Khôi nổi loạn, thành công nhanh chóng trong đợt đầu, chiếm lần
hồi 6 tỉnh, nhưng giữ không được lâu. Dân chúng tuy mến một công đức
Tả quân Lê Văn Duyệt, nhưng cá nhân Lê Văn Khôi không đủ uy tín. Hơn
nữa ngày qua tháng lại, dân chúng thấy Lê Văn Khôi không tin vào dân
trong nước, lại còn trực tiếp hoặc gián tiếp làm việc cõng rắn cắn gà nhà.
Lê Văn Khôi có chút ít tinh thần tiến bộ, chống lại chế độ tập quyền hà
khắc của vua Minh Mạng ? Một tài liệu cho biết là khi được hỏi về ruộng
nương và tình hình an ninh tại các tỉnh, tỉnh thần Vĩnh Long tâu rằng :
