Có những người từng hàng chục lần bị đánh “rớt” vẫn kiên trì vươn lên
đấu tranh, cho đến khi khẳng định được vị trí chính trị. Họ bị đánh đập,
hành hạ, bị bỏ đói, bỏ khát, bị còng xiềng, cấm cố đến tàn phế, bại liệt,
không còn lết nổi trên đôi tay được nữa. Đó là mức giá mà họ đã phải trả
trong cuộc đấu tranh sinh tử, một mất một còn để bảo vệ khí tiết của người
chiến sĩ cách mạng, bảo vệ lý tưởng cộng sản, bảo vệ nhân cách con người.
Giữa xà lim, chuồng cọp, trong nanh vuốt, cạm bẫy của kẻ thù, người
chiến sĩ cách mạng luôn ý thức được rằng, nhà tù là một mặt trận mà người
tù là chiến sĩ; cuộc đấu tranh trong nhà tù là một bộ phận của cuộc cách
mạng giải phóng dân tộc, trong điều kiện đặc biệt khó khăn. Mỹ - ngụy
dùng mọi thủ đoạn thâm độc và tàn bạo nhất với mục đích khuất phục đội
ngũ trung kiên trong tù là nhằm đánh bại ý chí đấu tranh của một dân tộc,
đánh rã lí tưởng cộng sản đang trở thành nguy cơ đe doạ nền thống trị của
chủ nghĩa tư bản, thực dân.
Chính vì thế mà đội ngũ ưu tú nhất trong lực lượng tù chính trị đã tự
nguyện đảm nhận sứ mệnh lịch sử, đại diện cho chính nghĩa của một dân
tộc khát khao độc lập, tự do, chống chủ nghĩa thực dân mới; mang lý tưởng
cộng sản và lẽ sống nhân văn, chống bạo lực, cường quyền.
Đó là một trong những lý do mà Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Phạm Văn
Đồng đã viết trong lời tựa cho bộ sách về Nhà tù Côn Đảo: “Nhà tù Côn
Đảo luôn luôn là chiến trường cách mạng đấu tranh quyết liệt với kẻ thù
(...) Cuộc chiến đấu bất khuất đầy dũng cảm và thông minh của các chiến sĩ
Côn Đảo là những trang chói lọi của lịch sử cách mạng, được nối tiếp và
nhân lên trong chủ nghĩa anh hùng cách mạng của nhân dân ta qua kháng
chiến chống Pháp và chống Mỹ. Sự hy sinh cao cả của biết bao liệt sĩ trong
cuộc chiến đấu ấy đã và đang tiếp tục khai hoa kết quả trong những thắng
lợi và thành tựu của dân tộc Việt Nam ta"
Đấu tranh chống ly khai của tù chính trị câu lưu và đấu tranh chống chào
cờ của tù án chính trị là những hình thức đấu tranh cao nhất. Điều đó không
loại trừ và đòi hỏi phải kết hợp sử dụng những hình thức đấu tranh ở mức
