Cùng thời gian ấy, năm 1933 tại Nhà tù Côn Đảo đã có 85 người chết;
trong vòng 4 năm, từ 1930 đến 1933 thực dân Pháp đã giết hại 708 tù nhân
tại nhà ngục này, nhưng dư luận bên ngoài không hề biết. Các nhà tù ở đất
liền đều gần gũi và có sự phối hợp hoạt động với các tổ chức cách mạng và
phong trào cách mạng của quần chúng, với dư luận tiến bộ, còn Côn Đảo là
một hòn đảo biệt lập.
Giữa biển khơi mênh mông, Côn Đảo không có dân cư, chỉ có tù nhân,
cai ngục và sự đọa đày. Đó là một nhà tù “lý tưởng” mà bọn thực dân đã
sớm chọn để có thể khủng bố những người chống đối chúng một cách man
rợ nhất, bất chấp cả dư luận và pháp luật. Tất cả các yêu sách của tù nhân
đều được trả lời bằng roi vọt và những hình phạt khắc nghiệt. Các cuộc bạo
động đều bị đàn áp bằng súng máy và lưỡi lê.
Cuộc đàn áp đẫm máu khám tù chung thân Banh I năm 1918 và không
khí khủng bố, chết chóc ở Côn Đảo những năm 1930 làm không ít người tù
ngao ngán. Lớp cộng sản đầu tiên ra Côn Đảo còn gặp những người tù cũ bị
đày đọa ở đây đã trên 30 năm. Có người đã ngoài 70 tuổi còn bị đày ra Côn
Đảo như cụ Nguyễn Thiện Kế, em ruột người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa
Nguyễn Thiện Thuật. Có người bị đày ra khi tóc còn xanh cho đến hơn 70
tuổi vẫn chưa được về như cụ Lãnh Đạt, một tướng của Phan Đình Phùng.
Đày ra Côn Đảo là không còn hy vọng trở về. Trong tình hình đó có một
số ít người cầu an, dao động, nhưng phần lớn số đảng viên cộng sản đều
vững vàng và nung nấu ý chí cách mạng. Tổ chức và đấu tranh là vũ khí
sắc bén của người cộng sản. Sống là tranh đấu. Ở nhà ngục Côn Đảo muốn
sống càng phải tranh đấu.
Vấn đề thành lập chi bộ Đảng làm hạt nhân lãnh đạo trong nhà tù được
những người cộng sản thảo luận sôi nổi. Nhiều vấn đề rất mới nảy sinh
trong các cuộc thảo luận. Ở Côn Đảo có tổ chức chi bộ đảng được không?
Chi bộ trong nhà tù hoạt động như thế nào? Ai công nhận và chỉ đạo hoạt
động của chi bộ? Tiêu chuẩn để công nhận đảng viên trong nhà tù ra sao?
Có ý kiến cho rằng tổ chức chi bộ trong một nhà tù hà khắc nhất định sẽ bị
địch khủng bố, như vậy sẽ không bảo vệ được cán bộ. Có ý kiến cho rằng ở
