đồng thời với cuộc đấu tranh của giai cấp tư sản công thương nghiệp đòi
tham gia vào chính quyền mà từ sau năm 1688 tầng lớp quý tộc mới chiếm
ưu thế. Giai cấp tư sản khôn khéo lợi dụng phong trào công nhân để làm áp
lực với chính quyền. Năm 1832, dưới áp lực của quần chúng, Quốc hội
Anh phải thông qua đạo luật cải cách tuyển cử. Theo đó, điều kiện tài sản
của cử tri được hạ thấp đến mức tầng lớp tư bản hạng lớn có thể tham gia
bầu cử. Còn công nhân, tiểu tư sản và tư sản hạng trung vẫn không được
hưởng quyền lợi gì.
Ở Pháp, cuộc khởi nghĩa Lyông có ảnh hưởng lớn đầu tiên của công
nhân Pháp. Năm 1831, công nhân dệt đứng dậy khởi nghĩa nhân việc bọn
chủ khước từ yêu sách đòi tăng lương. Họ nêu khẩu hiệu “Sống có việc làm
hay chết trong chiến đấu”. Sau những trận kịch chiến trên đường phố, họ
làm chủ thành phố trong ba ngày liền. Nhưng do trình độ còn non kém, họ
không biết phải tiếp tục làm gì, nên bị quân đội trở lại đàn áp nhanh chóng.
Cuộc khởi nghĩa lần thứ hai xảy ra vào năm 1834 còn nêu khẩu hiệu chính
trị trên những lá cờ đỏ: “Cộng hòa hay là chết”, chứng tỏ bước trưởng
thành của giai cấp công nhân. Cả hai cuộc khởi nghĩa Lyông đều bị thất bại,
nhưng nó đánh dấu sự lớn mạnh của công nhân Pháp, lần đầu tiên bước lên
vũ đài chính trị với tư thế của một giai cấp độc lập, chống trực tiếp kẻ thù
của mình là giai cấp tư sản bằng biện pháp bạo lực. Nhưng nó cũng để lộ ra
nhược điểm về trình độ giác ngộ và tổ chức, thiếu vai trò của lý luận tiên
phong và đảng tiên phong của giai cấp. Cuộc khởi nghĩa Lyông được công
nhân ở các trung tâm công nghiệp khác nổi dậy hưởng ứng, tuy lẻ tẻ nhưng
kéo dài suốt những năm 30 - 40 của thế kỷ XIX.
Cùng trong thời gian này, nhiều tổ chức của công nhân Pháp ra đời,
trong đó ảnh hưởng lớn lao là “Hội các mùa” của Ôguýt Blăngki (1805-
1881). Ông là một nhà cách mạng đầy nhiệt huyết, cống hiến suốt đời cho
sự nghiệp giải phóng người lao động. Trong 76 năm sống và đấu tranh, ông
đã bị giam trong tù 40 năm, quá nửa đời người. Nhưng sau mỗi lần ra tù,
ông càng cương quyết đi theo chí hướng của mình. Ông chịu ảnh hưởng
của quan điểm Babớp, tin tưởng tuyệt đối là tương lai sẽ thuộc về chủ nghĩa
