những tàn tích của chế độ phong kiến và thành lập chế độ cộng hòa dân chủ
tư sản ở Anh. Cho nên bản cương lĩnh đó được quân đội ủng hộ và mau
chóng trở thành ngọn cờ cách mạng.
3. Cuộc nội chiến lần thứ hai (1648) và bản án tử hình Sáclơ I
Trong lúc phái Trưởng lão và sau đó, phái Độc lập tìm cách thương
lượng với nhà vua để vua công nhận chính quyền của họ thì Sáclơ I vẫn
ngoan cố âm mưu phục hồi chế độ quân chủ chuyên chế phong kiến. Sáclơ
I lợi dụng tình trạng tranh chấp trong nghị viện, giữa nghị viện và quân đội
để phản kích. Vua bỏ trốn khỏi nhà giam đến đảo Oaitơ (ở phía nam nước
Anh) để chỉ huy cuộc phản loạn.
Mùa xuân năm 1648, cuộc nội chiến lần thứ hai bùng nổ. Trước kẻ thù
chung, phái Độc lập và phái San bằng lại tạm thời liên minh với nhau dưới
sự chỉ huy của Crômoen, chống lại quân phản động. Các trận giao chiến
kịch liệt xảy ra ở ba vùng lớn trong nước Anh: phía bắc, phía đông nam và
phía tây nam. Quân đội nhà vua bị thất bại nặng nề và đến tháng 81648,
cuộc nội chiến kết thúc. Một lần nữa phe cách mạng thắng lợi.
Ngày 23-12-1648, nghị viện trong tay phái Độc lập thông qua sắc lệnh
xét xử nhà vua và ngày 4-1-1649 nghị viện tuyên bố là cơ quan quyền lực
cao nhất ở trong nước. Nghị viện cử ra tòa án tối cao gồm 135 ủy viên phụ
trách xét xử nhà vua. Ngày 30-1-1649, Sáclơ I phải lên đoạn đầu đài trước
sự reo hò của đông đảo quần chúng.
Việc xử tử Sáclơ I đánh dấu một bước tiến của cách mạng, một thắng
lợi to lớn của quần chúng nhân dân. Trong quá trình cách mạng, quần
chúng đã phát huy ý chí kiên quyết và tích cực của mình thúc đẩy cách
mạng đi lên, không cho phép những người lãnh đạo dừng lại nửa đường.
Cũng trong quá trình đó, giai cấp tư sản và quý tộc mới sau một thời gian
tiến bộ đã thể hiện tính chất bảo thủ và thỏa hiệp. Tuy nhiên, lịch sử không
dừng lại theo ý muốn chủ quan của họ mà tiếp tục phát triển do sức mạnh
lớn lao của quần chúng nhân dân.
