da trắng ở các thuộc địa Anh bên châu Mỹ. Ruộng đất thu ở Ailen chuyển
vào tay chủ ngân hàng, sĩ quan lớp trên trong quân đội. Bọn xâm chiếm
ruộng đất ở Ailen trở thành một tầng lớp mới trong quý tộc Anh. Như vậy
cuộc chinh phục Ailen vừa nhằm xâm chiếm đất đai và tài sản, vừa nhằm
tạo nên một cơ sở xã hội mới cho chế độ Crômoen.
Năm 1650, Crômoen dẫn quân lên Xcốtlen và mau chóng thu được
thắng lợi hoàn toàn ở đó. Các quyền tự trị ở Xcốtlen bị thủ tiêu, ruộng đất
bị tịch thu và rơi vào tay quý tộc Anh. Ở đây, chính sách thống trị thuộc địa
được tiến hành một cách tàn bạo làm cho nhân dân rất khổ cực.
Năm 1652, trên cơ sở lực lượng lớn mạnh nhanh chóng, nước Anh
phát động cuộc chiến tranh chóng kẻ cạnh tranh chính trên mặt biển là Hà
Lan. Cuộc chiến tranh Anh-Hà kéo dài trong hai năm, kết thúc với sự thắng
lợi của Anh. Hà Lan buộc phải thừa nhận “Luật hàng hải” (1651) quy định
nước Anh chỉ nhập khẩu những hàng do tàu Anh hoặc tàu của nước có
hàng mang đến, Hà Lan bị gạt khỏi địa vị của “người chở hàng trên mặt
biển”.
Việc củng cố bên trong và những thắng lợi bên ngoài làm cho thế lực
kinh tế và chính trị của tầng lớp quý tộc mới tăng lên rõ rệt. Trong khi quần
chúng nông dân - những người có nhiều công lao nhất đối với cách mạng -
bị mất đất và phá sản thì tài sản của bọn quý tộc mới ngày càng tăng lên.
Trước làn sóng bất mãn của quần chúng ngày càng dâng cao, Crômoen
được sự ủng hộ của thế lực phản động, đã dùng đến biện pháp trấn áp kiên
quyết. Ngày 20-4-1652, Crômoen dùng quân đội giải tán “Nghị viện Dài”
sau 13 năm tồn tại. Đó là đòn đầu tiên tấn công vào nền cộng hòa. Crômoen
triệu tập một “Nghị viện Nhỏ” gồm các nghị sĩ do chính quyền các địa
phương giới thiệu. Mặc dầu thành phần đó không đại diện được cho quần
chúng, Nghị viện Nhỏ cũng phải thực hiện một vài cải cách nhỏ nhặt như
thủ tiêu tệ quan liêu và hối lộ của tòa án, giảm bớt gánh nặng về thuế má,
hủy bỏ tiền nộp cho giáo hội, giảm quân số… Điều đó làm cho các phần tử
phái hữu lo ngại đến số phận của mình, liền tiến hành giải tán nghị viện sau
