chủ Inđônêxia” đổi thành “Đảng Cộng sản Inđônêxia”. Tháng 12 năm đó,
Đảng cộng sản Inđônêxia gia nhập Quốc tế cộng sản.
Sự ra đời của Đảng Cộng sản Inđônêxia đánh dấu một bước trưởng
thành mới của giai cấp công nhân Inđônêxia nói riêng và phong trào dân
tộc Inđônêxia nói chung. Đảng Cộng sản Inđônêxia ra đời và những hoạt
động cách mạng của nó đã tác động mạnh mẽ đến phong trào giải phóng
dân tộc,
Giai cấp công nhân ra đời không lâu thì giai cấp tư sản dân tộc
Inđônêxia cũng thành hình. Hoạt động của giai cấp tư sản dân tộc
Inđônêxia chủ yếu là truyền bá tư tưởng dân chủ, lay động tinh thần dân
tộc, góp phần thức tỉnh dân tộc. Tầng lớp trí thức tiếp thu văn hóa, và tư
tưởng dân chủ tư sản Âu châu đóng vai trò tích cực nhất định trong phong
trào yêu nước đầu thế kỷ XX.
Năm 1908, tổ chức Budi Utômô (Lương tri xã) thành lập ở Giava. Đây
là tổ chức của trí thức, chủ yếu là đòi cải thiện điều kiện sinh hoạt xã hội,
đòi phát triển văn hóa. Tác động của tổ chức này không thật sâu rộng lắm.
Năm 1909, “Hiệp hội sinh viên Ấn” do sinh viên Inđônêxia theo học ở
Hà Lan tổ chức, năm 1922 đổi tên là “ Hiệp hội sinh viên Inđônêxia”
(Indonesische Verenigning). Ban đầu tiến hành truyền bá tư tưởng dân chủ,
dần dần phát triển thành một tổ chức chính trị rõ rệt, đấu tranh đòi độc lập
dân tộc.
Năm 1911 “Hội thương nhân Hồi giáo” thành lập với mục đích đấu
tranh bảo vệ quyền lợi thương nhân. Cơ sở quần chúng của Hội khá rộng
rãi, bao gồm thị dân, nông dân và hàng vạn công nhân tham gia. Tác động
đấu tranh của Hội khá lớn, nhưng vì thành phần phức tạp, nội bộ chia thành
bè phái, nên tự nó bị suy yếu đi nhiều. Phải đến khi thành lập Đảng dân tộc
Inđônêxia (1927) thì giai cấp tư sản dân tộc mới thực sự đóng vai trò người
lãnh đạo phong trào giải phóng đất nước.
