các công trường quốc gia. Nhưng họ phải nộp một khoản tiền cho chính
quyền địa phương.
Những chính sách trên có ý nghĩa tiến bộ vì nó giải phóng một phần
sức lao động, đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp. Đương nhiên, dưới chế độ
thống trị phong kiến, những người nông dân vừa thoát khỏi thân phận nô lệ
không được giải phóng thực sự khỏi ách bóc lột của giai cấp quý tộc địa
chủ. Nhưng hoàn cảnh mới cũng kích thích họ hăng hái tham gia sản xuất
hơn vì dẫu sao, họ cũng được hưởng một phần sản phẩm do họ làm ra.
Mục tiêu hàng đầu của Nhà nước Xiêm là tăng nhanh việc xuất khẩu
gạo. Chính phủ thi hành chính sách giảm nhẹ thuế đối với ruộng đất ở miền
Trung Xiêm, là nơi sản xuất 95% lượng gạo để xuất khẩu. Chủ ruộng ở đây
được hưởng một số điều kiện tương đối dễ dãi hơn, trong khi ở các vùng
miền Bắc và Đông Bắc, chẳng những thuế ruộng đất tăng lên mà còn chịu
thêm thuế dừa và nhiều thứ thuế khác nữa.
Bằng những biện pháp trên, sản lượng gạo trong những năm cuối thế
kỷ XIX tăng lên rõ rệt. Do đó, gạo xuất khẩu ngày càng nhiều.
Năm 1885, xuất khẩu 225 ngàn tấn
Năm 1890, xuất khẩu 480 ngàn tấn
Năm 1895, xuất khẩu 465 ngàn tấn
Năm 1900, xuất khẩu 500 ngàn tấn
Như vậy, trong vòng 15 năm, lượng gạo xuất khẩu tăng gấp hơn 2 lần.
Việc xuất khẩu gỗ tếch từ 1885-1895 cũng tăng lên gấp 4 lần, từ 15,2 ngàn
tấn lên 61,3 ngàn tấn.
Nhờ đó, nền kinh tế Xiêm có những bước chuyển biến quan trọng.
Ngoại thương đạt đến mức suất siêu: năm 1885, tiền bán hàng xuất khẩu
nhiều hơn tiền mua hàng nhập khẩu 435 ngàn livrơ stecling, năm 1893 lên
đến 2216 ngàn, gấp hơn 5 lần. Các ngành công thương nghiệp được kích
thích mạnh mẽ. Giai cấp quý tộc và thương nhân Xiêm đầu tư vào công
nghiệp xay xát gạo. Năm 1890, riêng Băng Cốc có 25 nhà máy xay lớn
