Nigiêria, Bờ biển Vàng, Gambia, Siera Lêôna, thành lập Đông Phi thuộc
Anh, chiếm Nam Rôđêdi, Cáp, Natan và Xômali thuộc Anh.
Đế quốc Pháp thành lập Tây Phi thuộc Pháp, Angiêri, Tuynidi,
Sahara, Tây Xuđan, Sênêgan, Cônggô thuộc Pháp, Mađagaxca, một phần
Xômali.
Đế quốc Đức thành lập Tây Nam Phi thuộc Đức và Đông Phi thuộc
Đức, chiếm Camơrun và Tôgô.
Bồ Đào nha giành được Môdămbích, Angôla, Ghinê thuộc Bồ Đào
Nha.
Bỉ thì xâm chiếm phần lớn đất đai Cônggô. Tây Ban Nha thì có Ghinê
thuộc Tây Ban Nha.
III. PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CHỐNG
THỰC DÂN CỦA NHÂN DÂN CHÂU PHI
Quyền hành không hạn chế và sự áp bức bóc lột vô cùng dã man của
bọn thực dân châu Âu đã làm tổn thương đến tinh thần dân tộc và đời sống
của nhân dân châu Phi. Nhân dân châu Phi rên xiết dưới ách nô dịch của
thực dân xâm lược. Lúc mới bị xâm chiếm, dân số ở đây có gần 20 triệu,
nhưng đến đầu thế kỷ XX chỉ còn lại 8 hoặc 9 triệu người. Đế quốc thực
dân Anh là kẻ bóc lột chủ yếu ở châu Phi. Chúng đã gây ra nhiều vụ thảm
sát trong cuộc chiến tranh chống nhân dân Đông Xuđan, biến Kháctum
thành một lò giết người ghê rợn, chém đầu tù binh và đem treo ở tường
thành. Trong chiến tranh Anh-Bôơ, thực dân Anh hoành hành dữ dội, lập
các trại tập trung để nhốt phụ nữ và trẻ em, v.v…
Thực dân xâm lược càng tàn ác bao nhiêu, càng bị nhân dân châu Phi
nổi dậy chống lại quyết liệt bấy nhiêu. Đứng đầu phong trào đấu tranh
chống thực dân xâm lược, giành độc lập dân tộc là giai cấp tư sản dân tộc
còn non yếu, sĩ quan, tầng lớp trên bị chèn ép, và một số giáo sĩ. Điều đố
tất nhiên có hạn chế đến kết quả của cuộc đấu tranh. Nhưng lực lượng
