Tình hình thương nghiệp cũng phát triển nhanh chóng. Nước Pháp
buôn bán với các nước châu Âu, châu Mỹ và phương Đông. Việc buôn bán
với các thuộc địa chiếm một vị trí quan trọng, đặc biệt là buôn bán với quần
đảo Ăngti, Máctinich, Xanh Đômingô. Pháp xuất cảng lúa mì, len, gia súc,
rượu vang và các hàng xa xỉ phẩm, nhập cảng đường, thuốc lá, cà phê…
Nô lệ da đen trở thành một món hàng đem lại nhiều lãi nhất. Ngành nội
thương cũng bước đầu phát triển nhưng còn gặp nhiều khó khản.
Nhìn chung, cuối thế kỷ XVIII, các ngành công thương nghiệp đã phát
triển mạnh mẽ, yếu tố tư bản chủ nghĩa ngày càng rõ rệt. Nhưng chế độ
phong kiến đã cản trở sự phát triển đó. Do việc nông dân bị bóc lột cùng
cực không thể mua hàng tiêu dùng được, nên thị trường trong nước bị thu
hẹp, chế độ phường hội với những quy chế ngặt nghèo của nhà nước, tình
trạng riêng rẽ, cách biệt của các tỉnh với chế độ thuế khóa đo lường khác
nhau; những bản hiệp ước được ký kết do quyền lợi ích kỷ của giai cấp
thống trị (hiệp ước 1786 hạ mức thuế quan đối với hàng nhập khẩu từ Anh
sang) v.v… là những trở ngại lớn đối với sự phát triển của chủ nghĩa tư
bản. Cho nên xóa bỏ sợi dây ràng buộc của phong kiến đối với nền công
thương nghiệp đã thành một yêu cầu khách quan và tất yếu của lịch sử.
4. Chế độ đẳng cấp trong xã hội phong kiến ở Pháp
Chế độ quân chủ chuyên chế bảo vệ rất chặt chẽ sự phân chia đẳng cấp
trong xã hội phong kiến. Xã hội chia làm ba đẳng cấp: tăng lữ là đẳng cấp
thứ nhất, quý tộc là đẳng cấp thứ hai và đẳng cấp thứ ba bao gồm tất cả
những tầng lớp còn lại: tư sản, nông dân, bình dân thành thị, công nhân…
Sự phân biệt giữa ba đẳng cấp đó được quy định trong công thức sau đây:
“tăng lữ phục vụ nhà vua bằng những lời cầu nguyện, quý tộc bằng lưỡi
kiếm, đẳng cấp thứ ba bằng của cải”. Như vậy, hai đẳng cấp trên chỉ cần
dùng lời “cầu nguyện” và “lưỡi kiếm” để phục vụ nhà vua, hoàn toàn
không phải đóng góp hoặc chịu một nghĩa vụ nào đối với quốc gia. Nó hợp
thành những đẳng cấp có đặc quyền sống trên thuế khóa và sự bóc lột
người lao động. Còn đẳng cấp thứ ba phải đóng góp của cải, phải chịu mọi
