Cùng với sự phát triển của Nhật Bản về mặt đối ngoại, cũng
giống như các tông phái Phật giáo khác, Thiền Tông - chủ yếu là các
đại giáo đoàn như chùa phái Myôshinji tông Lâm Tế và các chùa tông
Tào Động - đã tích cực hoạt động truyền giáo ở nước ngoài. Địa bàn
chủ yếu của họ là Hoa Kỳ và các thuộc địa của Nhật, nơi có nhiều
người Nhật di dân đến. Dân bản xứ cũng trở thành đối tượng truyền
giáo và kết quả là Thiền Tông đã tham dự một phần nào vào việc củng
cố chính sách thuộc địa của Nhật. Ví dụ như vào khoảng năm 1914,
tông Tào Động đã có 20 cơ sở trên đất Trung Quốc và 24 cơ sở trên
đất Triều Tiên, tổng cộng 44 cơ sở truyền giáo.
Việc truyền đạo cho người Mỹ đã bắt đầu từ năm 1893, nhân dịp
Shaku Sôen sang Chicago tham gia Đại Hội Tôn Giáo Quốc Tế. Cho
đến đầu thời Shôwa (1926), các môn đệ của Sôen (Tông Diễn) như
Suzuki Daisetsu (1870-1966), Shaku Sôkatsu (Thích Tông Hoạt,
1872-1961, lưu lại Mỹ 1906-1909), Yoshikawa Gyôdô (Cát Xuyên
Hiểu Đạo, 1872-1961, lưu lại Mỹ 1931-1932), Sasaki Shigetsu (Tá Tá
Mộc Chỉ Nguyệt, 1882-1944, môn đệ của Sôkatsu, qua Mỹ năm 1905)
... đã nối tiếp nhau đảm nhận công việc ấy.
*Giáo đoàn Thiền Tông đứng trước chính sách của nhà nước
Thời kỳ này cũng là lúc trong giới Phật giáo nổi lên rầm rộ một
cuộc vận động để đạo Phật được công nhận. Bởi vì các tín đồ muốn
nhà nước phải bảo vệ đạo Phật. Cuộc vận động này đã tạo điều kiện để
một dự án luật đầu tiên về tôn giáo được đưa ra trước quốc hội Nhật
vào năm 1899. Dự án luật này nhằm thay đổi những điều khoản trong
những hiệp ước bất bình đẳng với ngoại quốc để từ nay Ki-Tô giáo và
Phật giáo cũng như các tôn giáo bản địa khác được đối xử một cách
bình đẳng. Tinh thần dự án luật này cho ta thấy người Phật tử có sự
cảnh giác rất cao về Ki-Tô giáo nhưng thời nó cũng chứng tỏ rằng
giáo đoàn không thoát thoát ra nổi khuôn khổ của một hình thức "Phật
giáo ái quốc chủ nghĩa" đã gắn bó với nhà nước tự ngày xưa và vẫn
còn tiếp tục.
