*Nhất Sơn Nhất Ninh (Issan Ichi.nei)
Sư người châu Thai (tỉnh Chiết Giang), họ Hồ. Xuất gia từ thưở
nhỏ,trước đeo đuổi giáo lý Luật và Thiên Thai, sau đổi qua Thiền. Đã
tham học nhiều chùa danh tiếng như Thiên Đồng Sơn, A Dục Vương
Sơn, Tịnh Từ Tự và nhận pháp tự của Ngoan Cực Hành Di (người hậu
bán thế kỷ 13). Sau đó lại tiếp tục theo học Hoàn Khê Duy Nhất
(1202-81). Xong mới đi truyền đạo ở nhiều nơi, được Temul (Nguyên
Thành Tông, trị vì 1294-1307) ban tặng danh hiệu Diệu Từ Hoằng Tế
Đại Sư. Nhận lệnh triều đình cùng với Tây Giản Tử Đàm (1249-1306)
theo sứ bộ sang Nhật. Lúc đầu tình nghi là gián điệp nên bị bắt giam ở
chùa Shuzenji (Tu Thiền Tự) ở vùng Ise (tỉnh Shizuoka) nhưng sau
được thả ra, đến trụ trì ở các chùa nổi tiếng Kenchôji (Kiến Trường
Tự), Engakuji (Viên Giác Tự) cũng như Nanzenji (Nam Thiền Tự).
Ông mất ở Nanzenji, được Thiên hoàng Go-Uda (Hậu Vũ Đa, thứ 91,
trị vì 1274-87) ban thụy hiệu (tên hèm) là Nhất Sơn Quốc Sư. Đệ tử
nhận pháp tự của ông là Sesson Yuubai (Tuyết Thôn Hữu Mai). Ông
còn để lại tập Nhất Sơn Quốc Sư Ngữ Lục. Nhất Sơn học vấn uyên
thâm, thông hiểu văn học và các chế độ, lại giỏi thư đạo. Chính ông là
người đã gây dựng cơ sở cho văn học Gozan (Ngũ Sơn Nhật Bản).
Những người như Kokan Shiren (Hổ Quan Sư Luyện, trong khoảng
1299-1312) và Musô Soseki (Mộng Song Sơ Thạch) đều có một thời
theo học ông.
Những thiền tăng tiêu biểu thời này, cho dù là người Nhật, đều đã
hấp thụ tư tưởng Thiền Tông trên đất Trung Quốc. Điều này đã trở
thành một điều kiện không thể thiếu được cho những ai muốn có một
địa vị trong chốn tùng lâm. Thế nhưng không thể nói là những người
chỉ học trong nước không có ai giỏi. Có nhiều bằng chứng như trường
hợp các danh tăng Chigotsu Daie (Si Ngột Đại Huệ), pháp tự của
Tôfuku Enni và là người đã khai sơn Anyôji (An Dưỡng Tự) ở Ise,
Kôhô Kennichi (Cao Phong Hiển Nhật (Phật Quốc Quốc Sư, 1241-
1316), vốn là hoàng tử của Thiên Hoàng Go-Saga (Hậu Tha Nga, thứ
88, trị vì 1242-46) và là pháp tự của Vô Học Tổ Nguyên, Kokan
