thực hiện triệt để nên sau thời Lý, Lý Công Uẩn lên ngôi, sử lại chép: "Đổi
10 đạo làm 24 lộ, châu Hoan, châu Ái làm trại"
41
. Điều cần quan tâm là sau
khi lên ngôi, đặt phẩm cấp cho các quan văn võ, Đinh Tiên Hoàng phong
Lê Hoàn làm Thập đạo tướng quân. Và đến năm 974 thì tổ chức quân đội
trong 10 đạo. Như vậy, chia đặt 10 đạo là một biện pháp hàng đầu thực hiện
chủ quyền lãnh thổ của hoàng đế Đại Cồ Việt mà Đinh Tiên Hoàng đã đặt
ra ngay từ khi lên ngôi: Đất nước Đại Cồ Việt do vua Đại Cồ Việt cắt đặt
cai quản. Mặt khác, việc chia đất 10 đạo nhằm tập trung quyền lực vào tay
nhà vua đứng đầu triều đình. Quản lý lãnh thổ thống nhất thực hiện đồng
thời với tập trung quản lý tổ chức lực lượng vũ trang. Đinh Tiên Hoàng lập
10 đạo quân trong 10 đạo do nhà nước quân chủ quản lý. Như vậy, với
vương triều Đinh. Bên cạnh "quân 10 đạo" có đội quân tập trung ở kinh đô
mà sử không chép rõ tên gọi như "thân quân" “thiên tử quân" sau này. Chỉ
biết lực lượng quân đội này dưới quyền của Đại tướng Phạm Cự Lạng và
các tướng khác đã tôn Lê Hoàn lên ngôi vua để tổ chức chống giặc Tống.
Việc đặt quân trong 10 đạo, gắn liền tổ chức lực lượng vũ trang với tổ chức
đơn vị hành chính là một bước tiến vượt bậc, ghi một cột mốc quan trọng
trong tư tưởng quân sự và quá trình phát triển của tổ chức quân đội quốc
gia. Mặt khác, việc làm này đã ghi nhận một chuyển biến lớn trong nhận
thức của các nhà quân sự thế kỷ X. Từ những tổ chức vũ trang phân tán, tập
trung thành một quân đội 10 đạo dưới quyền chỉ huy thống nhất của Thập
đạo tướng quân ghi nhận một bước vươn lên mạnh mẽ của tư tưởng quân
sự thời Ngô, Đinh, Tiền Lê. Đây là sản phẩm của thế kỷ X, được mở đầu từ
thế kỷ X - thế kỷ của tình trạng đấu tranh giữa hai xu hướng: xu hướng
phân tán bị đẩy lùi và xu hướng tập trung đang giành ưu thế, thế kỷ của
giành và giữ nền độc lập, tự chủ còn non trẻ.
Theo ghi chép của sử, phiên chế 10 đạo quân như sau: '"Mỗi đạo có
10 quân, 1 quân 10 lữ, 1 lữ 10 tốt, 1 tất 10 ngũ, 1 ngũ 10 người, đầu đội mũ
bình đính vuông bốn góc"
42
. Như vậy, quân số của 10 đạo là 1.000.000
người. Có lẽ đây là quân đội phiên chế theo quy định, trong thực tế không
đạt được đến 1 triệu quân. Với dân số khoảng 3 triệu người, trong đó nam
