phải xây dựng cho được một nhà nước quân chủ tập quyền vững, có hiệu
lực và một tổ chức quân đội quốc gia thống nhất, hùng mạnh. Lịch sử đã
chứng minh quân dân nước Đại Cồ Việt hồi thế kỷ X dưới sự điều hành của
các nhà quân sự tài ba đã thực hiện tốt nhiệm vụ, hoàn thành sứ mệnh lịch
sử của mệnh. Tất nhiên con đường đi tới thành tựu, từng gặp nhiều gian
nan, trở ngại, thử thách lớn. Nhưng tất cả đều đã vượt qua được và đi đến
đích, xứng đáng là một thế kỷ bản lề với nhiều kỳ tích.
Từ một cái nhìn tổng quan trên lĩnh vực quân sự trong tình hình xã
hội có nhiều biến động, trong bối cảnh nguy cơ xâm lược như thanh gươm
treo lơ lửng trên đầu quốc gia Đại Cồ Việt còn non trẻ, phòng vệ hay phòng
ngự tích cực đã được đặt ra trong tư tưởng các nhà quân sự thời này.
Không phòng vệ sao được, khi âm mưu tái lập nền đô hộ trên đất
nước ta chưa bao giờ được từ bỏ đối với bọn phong kiến phương Bắc. Cuộc
xâm lược của Nam Hán vào các năm 930-931, 938, của nhà Tống vào cuối
năm 980, đầu năm 981 là bằng chứng rõ rệt. Không phòng vệ sao được khi
xu hướng phân tán tồn tại trên cơ sở hiện diện phổ biến của công xã nông
thôn sẵn sàng xuất hiện mỗi dịp có cơ hội thuận lợi, khi nhà nước quân chủ
tập quyền suy yếu "Loạn mười hai sứ quân" trước sự suy sụp của vương
triều Ngô là bằng chứng. Tuy không trầm trọng nhưng những bất hòa, chia
rẽ trong nội bộ vương triều Đinh, khi triều đình Hoa Lư gặp biến, cũng dễ
trở thành phân tán, loạn lạc nếu không kịp thời dập tắt.
Mặt khác, nước Đại Cồ Việt thế kỷ X phải đối diện với một thực tế:
tất cả chỉ mới là bước đầu, đang trên đường phục hưng, mò mẫm tập dượt
xây dựng. Nhà nước quân chủ cũng từng bước từ vương quyền đến đế
quyền, từ một mô hình quản lý của chính quyền Tiết độ sứ đến một nhà
nước quân chủ tập quyền có hệ thống từ triều đình trung ương đến công xã
nông thôn biến thành cơ sở hương, giáp, xã nằm trong hệ thống quản lý của
nhà nước. Về quân đội cũng từ quân bản bộ đến đoàn "quân mới họp", từ
"quân 10 đạo" đến quân đội quốc gia gồm một hệ thống từ quân của triều
đình ở kinh đô, quân các châu, lộ, phủ, và dân binh. Quá trình phát triển,
