trưởng thành này đã diễn ra trong gần một thế kỷ. Có thể nói, không phải từ
đầu, mà cho đến vương triều Tiền Lê, nhà nước quân chủ chưa đủ vững, tổ
chức quân đội chưa đủ mạnh để có thể lơ là hoặc không đặt vấn đề phòng
vệ lên hàng đầu.
Trong tình hình đó, tư tưởng phòng vệ hoặc phòng ngự tích cực đã
xuất hiện trong lĩnh vực quân sự và đã tỏ ra hoàn toàn đúng đắn. Dưới sự
hướng dẫn của tư tưởng phòng ngự tích cực, quân dân Đại Cồ Việt đã vượt
qua được mọi thử thách, đã đẩy lùi được mọi cuộc xâm lược, đặc biệt là
cuộc xâm lược của giặc Tống. Tư tưởng phòng vệ tích cực không chỉ riêng
ở lĩnh vực quân sự. Nó quán xuyến, bao trùm trên mọi hoạt động thế kỷ X
cũng như tư tưởng độc lập, tự chủ, thống nhất tập quyền và được thể hiện
rõ nhất trong lĩnh vực chính trị và quân sự.
Ở lĩnh vực chính trị, trước hết là vấn đề định đô. Hoàn toàn không
phải không có lý do, hoặc theo ý muốn chủ quan của mình mà Ngô Quyền,
Đinh Tiên Hoàng lại chọn Cổ Loa, tiếp đến Hoa Lư làm kinh đô. Không
phải đến thời Lý mới biết Đại La là một trung tâm lớn, không chỉ là lỵ sở
của Giao Châu xưa mà còn là nơi đô hội trù phú. Ngay từ đầu thế kỷ X,
Khúc Thừa Dụ, Dương Đình Nghệ sau khi giành được quyền tự chủ đã tiếp
quản Đại La, lợi dụng cơ sở cũ của thủ phủ Giao Châu làm lỵ sở của chính
quyền mới được xây dựng theo mô hình quản lý Tiết độ sứ của nhà Đường
cắt đặt. Nhưng không bao lâu, Đại La dưới quyền họ Khúc lại rơi vào tay
người Nam Hán khiến Dương Đình Nghệ phải chiếm lại. Đại La là mục
tiêu đầu tiên dòm ngó trong con mắt của mọi kẻ xâm lược phương Bắc. Đại
La ở vào thế trung tâm, giao thông rất thuận tiện, nhưng không phải không
có điểm yếu. Đó là tình trạng úng ngập vào mùa lũ lụt. Cũng chính để khắc
phục tình trạng này nên vào năm 866, Tiết độ sứ Cao Biền, trong khi đắp
La Thành đã phải "Lại đắp con đê vòng quanh dài 2.125 trượng 8 thước;
cao 1 trượng 5 thước; chân rộng 2 trượng"
46
. Đây là một điểm yếu về mặt
địa hình, nhưng chưa phải là điều quan trọng. Điều quan trọng hơn là địa
thế trống trải và tình trạng phức tạp của xã hội ở Đại La.
