rất chặt chẽ để đề phòng âm mưu do thám của người nước ngoài, nhằm bảo
vệ an ninh và chủ quyền đất nước.
Những chính sách tiến bộ cùng với những thành quả xây dựng kinh
tế ở Đại Việt tạo ra một cơ sở vật chất vững vàng cho sự tồn tại của quốc
gia độc lập, nâng cao đời sống nhân dân và tăng cường sức mạnh phòng thủ
đất nước.
d)Văn hóa, tư tưởng
Sự thịnh vượng của đất nước cùng với những chiến công oai hùng
trong các cuộc chiến tranh giữ nước thời Lý - Trần có rất nhiều ý nghĩa,
ảnh hưởng sâu sắc đến tình cảm dân tộc và đời sống tinh thần của nhân dân,
nó thúc đẩy các yếu tố văn hóa, tư tưởng phát triển.
Nhà Trần mở rộng Nho học, mở mang việc học và thi cử để đào tạo
và tuyển lựa quan lại có năng lực cho bộ máy hành chính và chuyên môn.
Tại Kinh thành Thăng Long có Quốc học viện dành riêng cho con em quý
tộc, quan lại và sau mở rộng cho các nho sĩ vào học. Thể lệ thi cử và học vị
được quy định ngày càng quy củ. Trong xã hội, tầng lớp nho sĩ ngày càng
đông đảo và từng bước đẩy lùi thế lực tăng lữ trên lĩnh vực chính trị cũng
như tư tưởng. Quan lại xuất thân từ Nho học ngày càng chiếm ưu thế trong
bộ máy chính quyền và nắm giữ những chức vụ quan trọng. Trong tầng lớp
này đã xuất hiện những nhà tư tưởng, nhà thơ, nhà văn và những học giả
xuất sắc như Tuệ Trung Thượng sĩ (Trần Tung), Lê Văn Hưu, Chu Văn An,
Nguyễn Thuyên, Trương Hán Siêu...
Yêu cầu của công cuộc giữ nước cũng như bản thân các cuộc kháng
chiến vĩ đại đã thúc đẩy nền văn hóa, văn học mang đậm màu sắc và ý thức
dân tộc. Ra đời trong không khí hào hùng của dân tộc, nền văn học thời
Trần chứa đựng một tinh thần dân tộc mạnh mẽ, một ý thức tự hào dân tộc
sâu sắc. Du chư tỳ tướng hịch văn (Hịch tướng sĩ) của Trần Hưng Đạo, thơ
Tụng giá hoàn kinh sư (phò giá về Kinh sư) của Trần Quang Khải, Bạch
Đằng giang phú (phú sông Bạch Đằng) của Trương Hán Siêu... là những
tác phẩm văn học, những áng thơ văn tiêu biểu nhất thể hiện sinh động chủ
