được đầu hàng. Những nơi có giặc đi qua, nhân dân đã cất giấu lương thảo,
thực hiện kế "thanh dã". Trong cả ba lần chiến tranh, quân Mông - Nguyên
đều bị khốn đốn,thiếu lương ăn, không những vì thuyền lương bị quân nhà
Trần đánh tan mà còn vì chúng không tài nào cướp được lương thảo trong
các thôn xã.
Sức mạnh toàn dân đoàn kết đánh giặc là cội nguồn thắng lợi trong
ba lần kháng chiến chống Mông - Nguyên. Đó là kết quả của tư tưởng và
kế sách "dựa vào dân", "khoan thư sức dân" của vương triều Trần.
Tóm lại, muốn ổn định đất nước, muốn cho thế nước được mạnh,
đánh thắng giặc ngoại xâm, bảo vệ vững chắc độc lập dân tộc thì giai cấp
phong kiến thống trị phải được lòng dân, đoàn kết được toàn dân trên cơ sở
những chính sách dân chủ, tiến bộ của mình. Bồi dưỡng sức dân, khoan thư
sức dân luôn là thượng sách giữ nước. Tư tưởng và kế sách đó của nhà Trần
đã góp phần tăng cường thế mạnh đất nước, là cơ sở để nhà nước quân chủ
thời Trần tạo nên thắng lợi trong công cuộc bình Chiêm và đánh thắng giặc
Mông - Nguyên xâm lược.
4. Những quan điểm, tư tưởng độc đáo về xây dựng lực lượng quân sự đánh giặc giữ nước
Kế thừa nề nếp có tính truyền thống đã trải qua thử thách trong
chiến tranh chống ngoại xâm của các triều đại trước, nhà Trần đã phát triển
có hệ thống các quan điểm, tư tưởng và chính sách rất độc đáo của dân tộc
trong việc xây dựng lực lượng vũ trang phù hợp với hoàn cảnh một nước
nhỏ, quân không đông mà thường xuyên phải đương đầu với những thế lực
xâm lược lớn mạnh. Dưới đây là những quan điểm, tư tưởng chủ yếu về
xây dựng lực lượng quân sự thời Trần:
a) Xây dựng lực lương vũ trang nhiều thứ quân
Chủ trương của vương triều Trần là xây dựng một lực lượng vũ
trang rộng khắp, với nhiều loại quân và binh. Lực lượng vũ trang thời Trần
