10 mẫu"
2
. Người nào có ruộng quá số quy định thì phải nộp cho Nhà nước
hoặc dùng để chuộc tội nếu có.
Chính sách hạn nô thi hành năm 1401, quy định: Quý tộc quan lại
tùy theo phẩm tước được nuôi một số gia nô nhất định. Ai quá số quy định
thì triều đình sung công và đền tiền 5 quan mỗi gia nô, nếu chủ có chúc thư
thì được kế thừa 3 đời.
Chính sách thuế thuyền buôn (1400), thuế ruộng đất, thuế đinh nam
(1402) đều có sửa đổi nhằm đảm bảo nguồn thu nhập của Nhà nước. Thuế
đinh nam trước đồng loạt thu 3 quan mỗi người, nay thu theo mức sở hữu
ruộng đất, người không có ruộng, trẻ mồ côi, đàn bà goá được miễn. Thuế
và tô ruộng trước mỗi mẫu 3 thăng thóc, nay tăng lên 5 thăng, bãi dâu lại
giảm nhiều và thu theo 3 hạng. Các đơn vị đo lường như cân, thước, thưng,
đấu được ban hành thống nhất.
Về phương diện văn hóa, Hồ Quý Ly chấn chỉnh lại chế độ thi cử
(1396), mở rộng việc học, đặt học quan và học điền ở ấp, phủ, châu tại các
lộ Sơn Nam, Kinh Bắc, Hải Dương để lo việc dạy bảo học trò và chọn
người ưu tú tiến cử lên triều đình thi tuyển. Năm 1400, ngay sau khi thiết
lập vương triều, ông đã mở khoa thi thái học sinh, lấy 20 người đỗ đạt,
trong đó có những người trẻ tuổi như Nguyễn Trãi, Lý Tử Tấn, Vũ Mộng
Nguyên... Năm 1404, nhà Hồ lại quy định các kỳ thi hương, thi hội và năm
1405 tổ chức kỳ thi hội lần thứ hai, lấy đỗ 170 người. Hồ Quý Ly coi trọng
chữ Nôm, biểu thị tinh thần dân tộc cao và về văn hóa, đã tự dịch thiên Vô
dật trong sách Thượng thư ra quốc ngữ "để dạy vua", soạn sách Quốc ngữ
Thi nghĩa để dạy hậu phi và cung nhân.
Hồ Quý Ly tiến hành sửa đổi quy chế quan lại, cải tổ đơn vị hành
chính trong nước. Từ năm 1397, bắt đầu đổi tên một số lộ trấn ở xa, như
Thanh Hoa (Thanh Hóa), Quảng Oai (Quốc Oai), Thiên Hưng (Đà Giang),
Lâm An (Nghệ An), Thiên Quan (Trường Yên), Lạng Giang (Lạng Sơn),
Vọng Giang (Diễn Châu), Tây Bình (Tân Bình)... Ở các lộ đặt chức an phủ
sứ và an phủ phó sứ; ở phủ đặt trấn phủ và trấn phủ phó sứ; ở phủ đặt trấn
