nghĩa quân là bảo đảm cho binh sĩ có đầy đủ năng lực hoàn thành sứ mệnh
đánh giặc, cứu nước của mình. Phương châm xây dựng nghĩa quân của Lê
Lợi và Nguyễn Trãi là: "Vỗ nuôi sĩ tốt, vời đón hiển giả, thu dụng nhân tài,
sửa sang khí giới, luyện tập binh tượng, dạy cho những phương pháp ngồi,
dậy, tiến, lui; lại lấy nhân nghĩa mà hun đúc, khiến ai ai cũng hết lòng
thành, thân với kẻ trên, chết cho người trưởng"
27
.
Lấy việc giáo dục chính trị cho nghĩa quân làm trọng, Lê Lợi và
Nguyễn Trãi đặc biệt chú ý "hun đúc bằng những điều nhân nghĩa", giáo
dục binh sĩ tinh thần "Sống nhục thà thác vinh"
28
, lấy cái chết vì nhân nghĩa
làm vinh, biết hy sinh vì sự nghiệp cứu nước. Trên cơ sở đồng lòng nhất trí,
quyết tâm chiến đấu tiêu diệt quân thù theo tinh thần đó, mọi người sẽ kết
hợp thành một khối thống nhất vững chắc, đoàn kết chặt chẽ từ trên xuống
dưới, yêu thương nhau như ruột thịt, tạo thành một đạo quân "phụ tử chi
binh nhất tâm" (một lòng tướng sĩ như cha con).
Quan điểm của Lê Lợi và Nguyễn Trãi là xây dựng nghĩa quân Lam
Sơn trở thành một đạo quân "phụ tử". Sức mạnh của nghĩa quân phải là sức
mạnh của khối đoàn kết thống nhất vì mục tiêu chung đánh giặc, cứu nước.
Để có nguồn sức mạnh đó, nghĩa quân Lam Sơn được xây dựng theo quan
điểm: vua tôi đồng lòng, quân lính cùng một chí hướng, "binh sĩ một dạ cha
con"
29
. Đầu năm 1416, tại Lũng Nhai (Thanh Hóa), Lê Lợi cùng 18 người
thân tín nhất làm lễ kết nghĩa anh em, nguyện chung sức đồng lòng giữ gìn
địa phương cho xóm làng được yên lành, thề sống chết cùng nhau, không
dám quên lời son sắt. Lời thề lịch sử đó đã đặt cơ sở đầu tiên cho quá trình
xây dựng khối đoàn kết thống nhất trong hàng ngũ nghĩa quân. Từ ngày đó,
Lê Lợi thường xuyên nhắc nhở nghĩa quân phát huy nguồn sức mạnh ấy.
Ông thường nói với tướng sĩ và binh lính rằng: "Ta khởi nghĩa ở đất các
ngươi, nay muốn thành công, mong các ngươi giữ chung thủy một lòng, đá
vàng một tiết, để toàn cái nghĩa quân thần phụ tử... Ta cùng các ngươi,
nghĩa như cha con, mong hết một lòng, thu lại bờ cõi"
30
.
Trong hàng ngũ nghĩa quân, tuy khác nhau về thân phận, khác nhau
về thành phần xuất thân và chức vị, nhưng mục đích chiến đấu cao cả của
