nên đến thế kỷ X, nên bề mặt châu thổ còn loang lổ chấm phá, rừng rú. Cư
dân Đại Cồ Việt, Đại Việt tiếp tục khai phá vùng châu thổ, mở mang diện
tích canh tác về bờ biển và lập nên những tụ điểm dân cư mới. Nhà nước
vương triều Đinh từng cắt đặt các quan khai khẩn vùng duyên hải Thái
Bình - Nam Định ngày nay. Đó là Trấn Đông Tiết độ sứ Bùi Quang Dũng -
Thái Bình, Phụ dực quốc chính Trần Lãm ở Cửa Bố (Thái Bình), Giao
Thủy (Nam Định). Lê Khai khai khẩn lập làng ở Nghĩa Hưng - Nam Định,
Lã Đường khai khẩn ở Quang Sán (Mỹ Ha - Nam Định)...
Để mở mang nông nghiệp, bên cạnh chủ trương khai hoang, Nhà
nước còn động viên, khuyến khích người dân chăm lo cày cấy. Các vua nhà
Tiền Lê, nhà Lý thực hiện nghi lễ cày tịch điền, hoặc đi xem xét nhân dân
cày cấy, gặt hái. Vào thời Lý, nhiều lần được mùa liền năm, Nhà nước tha
tô thuế. Sau khi lên ngôi vua, Lý Thái Tổ, vào năm 1016, nhân "đâu đấy
được mùa cả" đã tha tô thuế ba năm cho cả nước. Năm 1056, Vua Lý
Thánh Tông hạ chiếu khuyến nông, ban hành nhiều luật lệnh bảo vệ trâu
bò, định rõ lệnh cấm giết trâu. Giết mổ trộm trâu bị phạt rất nặng: chồng bị
phạt 80 trượng, đồ làm khao giáp (phục dịch trong quân), vợ cũng bị phạt
80 trượng, đồ làm tang thất phụ (làm việc ở nhà chăn tằm) và bồi thường
trâu, láng giềng biết mà không tố cáo cũng bị phạt 80 trượng
9
.
Nhà Lý quan tâm đến việc đắp đê phòng chống lũ lụt. Năm 1077,
đắp đê sông Như Nguyệt dài 67.380 bộ. Năm 1103, nhà vua xuống chiếu
cho dân trong ngoài thành đắp đê ngăn nước. Năm 1108, đắp đê Cơ Xá
chạy dọc ven sông Hồng từ Yên Phụ đến Lương Yên ngày nay. Ở vùng
châu thổ sông Mã, sông Lam không thấy ghi việc đắp đê, nhưng có đào vét
sông, khơi thông dòng nước. Năm 1003, Vua Lê Đại Hành đi Hoan Châu
vét sông Đa Cái (Nghệ An). Năm 1029, nhà Lý đào sông Đan Nãi (Yên
Định - Thanh Hóa). Năm 1051, khai sông Lẫm (Tống Sơn - Thanh Hóa). Ở
gần Kinh thành Thăng Long đào Lãnh Kinh vào năm 1189, sông Tô Lịch
vào năm 1192.
