Từ quốc gia bị lệ thuộc sang một đất nước độc lập, tự chủ, các
vương triều Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lý thay nhau quản lý đất nước từ năm 938
đến 1225. Trong vòng gần 300 năm đó, quốc gia Đại Cồ Việt - Đại Việt đã
trải qua hai thời đoạn rõ rệt: thế kỷ X với vương triều Ngô, Đinh, Tiền Lê
được nhìn nhận như một thời quá độ, chuyển tiếp tạo điều kiện cho sự phát
triển vượt bậc ở thời sau; thế kỷ XI - đầu thế kỷ XIII, thời Lý, được nhìn
nhận như mở đầu của kỷ nguyên mới - kỷ nguyên Đại Việt huy hoàng.
Từ một nhà nước quân chủ còn thô phác đến một nhà nước quân
chủ với tổ chức và định chế quy củ từ trung ương đến địa phương, quản lý
đất nước theo pháp luật thành văn; từ một nền kinh tế nông nghiệp còn hạn
chế đến một nền nông nghiệp mở mang, tạo nên diện mạo phong phú, cung
cấp cho dân số phát triển khoảng 3 triệu người, làm chỗ dựa cho thương
nghiệp, thủ công nghiệp phát triển; từ một nền văn hóa bị kìm kẹp trước âm
mưu đồng hóa của chính quyền đô hộ ngoại tộc đến một nền văn hóa bản
địa phong phú chủ động tiếp thu thêm ảnh hưởng của Nho giáo, tô điểm
đậm đà màu sắc Thiền tạo nên một nền văn hóa đặc sắc trong thời đầu của
văn minh Đại Việt, đó chính là cơ sở cho sự hình thành và phát triển nền
quân sự quốc phòng thời kỳ này. Chỉ có trên cơ sở một xã hội phục hưng
mạnh mẽ, không ngừng phát triển đó mới có được một tổ chức quân sự
quốc phòng vững mạnh, đủ sức bảo vệ độc lập, tự chủ của đất nước. Trong
vòng gần 300 năm, tổ chức "quân mới họp" của người Việt qua nhiều bước
thử thách, tôi luyện đã trở thành một tổ chức quân sự quốc phòng gồm ba
thứ quân từ trung ương đến địa phương dưới sự điều hành của nhà vua để
hoàn thành tốt đẹp nhiệm vụ của mình. Và cũng chính trên cơ sở đó, trong
quá trình thực thi nhiệm vụ của mình, tư tưởng quân sự thời kỳ này hình
thành và phát triển mang đậm dấu ấn của thời đại - thời Ngô, Đinh, Tiền
Lê, Lý từ đầu thế kỷ X đến đầu thế kỷ XIII.
II- TƯ TƯỞNG QUÂN SỰ THỜI NGÔ, ĐINH, TIỀN LÊ
