đại phong kiến trọng nam khinh nữ, so với triều Nguyễn "bình Tây, sát tả",
đàn áp Công giáo, không phân biệt bạn - thù, trong lúc người ta đang cần
đoàn kết lương giáo chống giặc ngoài thì đây là một bước tiến quan trọng.
Đó là kinh nghiệm, là sự khởi đầu tốt đẹp cho chính sách đoàn kết lương
giáo, nam nữ bình quyền, đề cao chính đáng người phụ nữ mà Mặt trận Tổ
quốc, Đảng và Nhà nước sau này đã phát huy, biến thành điều kiện, đi tới
thành công tốt đẹp"
25
.
Ngoài những đối tượng trên, Phan Bội Châu còn đề cập đến sự đồng
lòng của đồng bào các dân tộc thiểu số. Ông cho rằng: "Những miền man
(thượng du - TG) kia, địa thế hiểm yếu, vật sản phong phú, bản chất con
người lại dũng cảm chiến đấu. Nếu khéo dùng thì người Man là của ta, đấy
là mầm mống của sự nghiệp bá vương, nếu bỏ qua đi thì người Man theo
người khác và sẽ là cái mộ chôn vùi nước ta"
26
. Về sau, trong tác phẩm
Trùng Quang tâm sử, dưới hình thức tiểu thuyết lịch sử, Phan Bội Châu đã
phác họa bức tranh về tinh thần đoàn kết, sự phối hợp chiến đấu hiệu quả
giữa người Kinh với các dân tộc thiểu số trong lịch sử chống ngoại xâm của
dân tộc.
Trên cơ sở đánh giá mức độ và khả năng tham gia của các tầng lớp
xã hội, Phan Bội Châu mong muốn tất cả đồng bào, tùy theo vị trí của mỗi
người mà ai cũng có trách nhiệm cứu nước và thức tỉnh mọi người cùng
tham gia. Phú hào thì bỏ tài sản ra giúp nước; quan lại thì làm kế phản
gián; lính tập thì sẵn sàng quay súng đánh Pháp; phụ nữ thì góp tiền giúp
việc binh, khuyên chồng con đi lính... Phan Bội Châu tin tưởng rằng, một
khi cả nước đồng tâm, thì không có việc gì là không làm được, không có kẻ
thù nào là không chiến thắng được. Điều đó cho thấy, Phan Bội Châu đã
tiếp cận gần với tư tưởng toàn dân, toàn diện.
Tuy nhiên, Phan Bội Châu có hạn chế là đã đặt địa chủ lên vị trí
hàng đầu, xem đó là tầng lớp xướng xuất và lãnh đạo sự nghiệp cứu nước.
Ông chưa đề cập đến hai lực lượng cơ bản là công nhân và nông dân cũng
như chưa thấy sức mạnh của họ trong nền tảng kinh tế và xã hội mà chỉ
