thực chín muồi”
78
. Để các cấp ủy đảng hiểu thêm, Chỉ thị giải thích điều
kiện khởi nghĩa chưa thực chín muồi vì:Cuộc kháng cự của quân Pháp quá
yếu và cuộc đảo chính của quân Nhật tương đối dễ dàng, nên tuy giữa bọn
thống trị Nhật - Pháp có sự chia rẽ cực điểm, và bọn Pháp ở Đông Dương
hoang mang tan rã, nhưng xét riêng về bọn thống trị Nhật thì chúng chưa
chia rẽ và do dự đến cực điểm. Còn các tầng lớp nhân dân đứng giữa phải
qua một thời kỳ chán ngán kết quả tai hại của cuộc đảo chính, lúc ấy mới
ngả sang phe cách mạng, mới quyết tâm giúp đỡ đội tiền phong. Mặt khác,
trừ những nơi có địa hình, địa thế, có bộ đội chiến đấu, nói chung trong
toàn quốc “đội tiền phong còn đang lúng túng ở chỗ sửa soạn khởi nghĩa,
chưa sẵn sàng chiến đấu, chưa quyết tâm hy sinh”
79
. Chỉ thị cũng nêu rõ là
cuộc đảo chính lật đổ thực dân Pháp của quân Nhật đã tạo ra ba cơ hội tốt,
“sẽ giúp cho những điều kiện khởi nghĩa ở Đông Dương chín muồi một
cách mau chóng”
80
. Đó là: chính trị khủng hoảng (quân thù không rảnh tay
đối phó với cách mạng); nạn đói ghê gớm (quần chúng oán ghét quân cướp
nước); chiến tranh thế giới đến giai đoạn quyết liệt (quân Đồng minh sẽ đổ
bộ vào Đông Dương). Từ nhận định sáng suốt đó, Chỉ thị của Thường vụ
Trung ương Đảng chủ trương phát động một cao trào kháng Nhật cứu nước
mạnh mẽ để làm tiền đề cho cuộc tổng khởi nghĩa.
Quán triệt Chỉ thị của Thường vụ Trung ương Đảng, các cấp ủy
đảng đã lãnh đạo quần chúng đứng lên đấu tranh. Khởi nghĩa từng phần
thành công ở nhiều địa phương. Thời gian này, những nhân tố nội lực bảo
đảm cho tổng khởi nghĩa mà Đảng ta đã xác định và dày công chuẩn bị
trong thực tiễn đã trở thành hiện thực. Các điều kiện quốc tế cũng đang vận
động thuận lợi. Ngày 7-5-1945, phát xít Đức đầu hàng Đồng minh không
điều kiện. Ngày 8-8-1945, Liên Xô tuyên chiến với phát xít Nhật, sau đó
mở cuộc tiến công vào quân đội Nhật ở Mãn Châu (Trung Quốc). Sự sụp
đổ của phát xít Nhật chỉ còn tính từng ngày. Thời cơ thuận lợi cho cách
mạng Việt Nam đang đến gần. Nhận rõ điều đó, lãnh tụ Hồ Chí Minh nói:
“Lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hy sinh đến đâu, dù phải đốt cháy cả
dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập”
81
.
