Trong khi Hội nghị đang bàn những chủ trương lớn trong đối nội,
đối ngoại của cách mạng Việt Nam thì 12 giờ trưa ngày 13-8, phát xít Nhật
đầu hàng Đồng minh. Chớp thời cơ lịch sử, Hội nghị quyết định phát động
toàn dân tổng khởi nghĩa và cử ra Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc. Vào lúc 11
giờ đêm ngày 13-8, Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc ra Quân lệnh số 1, tuyên
bố giờ tổng khởi nghĩa đã đến: mười mệnh lệnh của ủy ban khởi nghĩa, các
bạn hãy tập trung lực lượng, kíp đánh vào các đô thị và trong trận của quân
địch; đánh chẹn các đường rút lui của chúng, tước võ khí của chúng! Đạp
qua muôn trùng trở lực, các bạn hãy kiên quyết tiến!... Chúng ta phải hành
động cho nhanh, với một tinh thần vô cùng quả cảm, vô cùng thận
trọng!”
82
. Ngày 15-8, Hội nghị toàn quốc của Đảng bế mạc.
Sáng ngày 16-8-1945, Quốc dân Đại hội do Tổng bộ Việt Minh
triệu tập khai mạc tại Tân Trào. Đại hội tán thành chủ trương tổng khởi
nghĩa của Đảng; thông qua mười chính sách lớn của Việt Minh, cử ra Ủy
ban dân tộc giải phóng Việt Nam, tức Chính phủ lâm thời của nước Việt
Nam, do lãnh tụ Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Ngay trong ngày 16-8, Chủ
tịch Hồ Chí Minh gửi Thư kêu gọi Tổng khởi nghĩa. Bức thư nhấn mạnh:
“Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy
đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta...Chúng ta không thể chậm
trễ”
83
.
Lệnh Tổng khởi nghĩa của Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc đã
phát. Lời hiệu triệu của lãnh tụ dân tộc đã gửi quốc dân. Toàn dân tộc
Việt Nam nhất tề đứng dậy! Bão táp cách mạng cuồn cuộn dâng cao;
khắp cả nước, từ thành thị đến nông thôn, hàng chục triệu quần chúng
hăng hái vùng lên đấu tranh đập tan xiềng xích nô lệ. Với lực lượng
chính trị mạnh mẽ của nhân dân, có lực lượng vũ trang và nửa vũ
trang hỗ trợ, lại biết vận dụng sách lược đấu tranh thích hợp với quân
Nhật đang hoang mang bối rối, Tổng khởi nghĩa nhanh chóng thắng
lợi trong cả nước.
